Araştırma ve Yayın Etiği: Çalışmanın etik kurul onayı, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Girişimsel Olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’nun 21.06.2022 tarih ve 2022/3619 sayılı kararı ile alınmıştır.
Lineer Hızlandırıcı Cihazı: İyon odasında yapılan tüm ölçümler Clinac IX marka lineer hızlandırıcı cihazında 6 MV foton enerjisinde yapılmıştır. Lineer hızlandırıcı cihazında kaynak cilt mesafesi (SSD) 100 cm olup, 60 adet 0.5 cm, 60 adet 1 cm olmak üzere toplam 120 adet çok yapraklı kolimatöre (ÇYK) sahiptir (Şekil 1).
3D Su Fantomu: Sun Nuclear marka 3 boyutlu (3D) tarayıcı özelliğine sahip su fantomu, su üzerindeki dedektör konumunu otomatik olarak ayarlar. Silindirik şekli nedeni ile 65 cm bir tarama alanına sahiptir. SSD (Skin Source Distance) 100 cm’de iken 30 cm derinlikte 40x40 cm2 alanının tamamını tarama olanağı sağlar. Silindirik su tankı, taşıma lifti, tarama motorları ve yazılım sisteminden oluşur (Şekil 2).
Edge Dedektör: Edge dedektör (model 118 Edge, Sun Nuclear Corporation, Melbourne, USA) hassas 3 boyutlu dozimetre için kullanılan küçük alan detektörüdür (Şekil 3).
Su geçirmez ve oldukça hassas olan bu dedektör tüm su fantomları ile uyumludur. Aktif hacmi oldukça küçük (0,019 mm3) olan bu dedektör SRS, SBRT gibi küçük alan tedavilerinin dozimetresinde kullanılabilir (Tablo 1).
Pinpoint Dedektör: PTW marka 310015, yalnızca 0,03 cm³ hacminde ve 2,9 mm çapındaki havalandırmalı hassas hacimlere sahip küçük boyutlu silindirik iyon odaları Image-Guided Radiotherapy (IGRT), IMRT ve stereotaktik ışınlar gibi küçük alanlarda doz ölçümleri için kullanımı idealdir. (Şekil 4).
Oda eksenine dik taramalar için kullanıldığında çok yüksek uzaysal çözünürlüğe sahiptir. 2x2 cm2’den 30x30 cm2’ye kadar olan alan boyutları için uygundur (Tablo 2)
.
Ölçümler: Dozimetrik ölçümlere başlanmadan 15-20 dk önce, dedektörler elektronik dengenin sağlanması amacıyla Lineer hızlandırıcı odasına getirilmiştir. Su fantomu ölçümleri alınmadan önce Lineer hızlandırıcı cihazının eş merkez kontrolü ve sağ, sol, sagital lazer kontrolü yapılmıştır. Cihazın çıkış dozu için sıcaklık 22,3 ºC ve 901,2 hPac basınç değerinde, 1 cantigray (cGy) 1 monitör unit (MU) olacak şekilde kalibrasyonu yapılmıştır. Su fantomu ölçümlerinin tamamı Sun Nuclear 3D su fantomunda SNC dozimetri ölçüm programında alınmıştır. Ölçümlerin tamamında 6 MV foton kullanılmıştır. Edge dedektör ve Pinpoint dedektörün aşağıdaki dozimetrik değişkenlere bağlı yanıtları incelenmiştir.
1. Yüzde derin doz (PDD)’a bağlı yanıtın incelenmesinde; 2x2 cm2, 3x3 cm2 ve 4x4 cm2 alan boyutlarında 0,5 cm-30 cm aralığındaki derinlikte su fantomunda ölçümler alınmıştır. Yüzey gerilimini önlemek için dedektörler su tankının alt kısmından ışın ekseni boyunca dikey yönde hareket ettirilmiştir.
2. Işın profili (In-plane, cross-plane)’ne bağlı yanıtın incelenmesinde Edge dedektör ve Pinpoint dedektörlerin her ikisi için de 2x2 cm2, 3x3 cm2 ve 4x4 cm2 alan boyutlarında su fantomunda 5 cm derinlikte in-plane ve cross-plane ölçümleri alınarak dozimetrik alan boyutu ve penumbra genişliğine bakılmıştır.
a) Dozimetrik alan boyutuna bağlı yanıtın incelenmesinde, 2x2 cm2, 3x3 cm2 ve 4x4 cm2 alan boyutlarında su fantomunda 5 cm derinlikte dedektörler kullanılarak profil ölçümleri alınmıştır. Ölçüm sonuçlarında %50’lik izodoz seviyeleri arasındaki mesafe ölçülerek tam genişlik yarı maksimumunda (FWHM) dedektörlerin dozimetrik alan boyutları karşılaştırılmıştır.
b) Penumbra yanıtının incelenmesinde ise 2x2 cm2, 3x3 cm2 ve 4x4 cm2 alan boyutlarında 5 cm derinlikte su fantomunda dedektörler ile profil ölçümleri alınmıştır. %20 ve %80 ile %10 ve %90’lık izodoz eğrileri arasındaki mesafeler ölçülerek dedektörlerin penumbra yanıtları karşılaştırılmıştır.