Yapağının kalitesini ve miktarını yaş, cinsiyet, doğum tipi, ana yaşı ve genotip gibi faktörler belirler
1,2,7-10.
Bu araştırmada Akkaraman koyunlarında hesaplanan ortalama kirli yapağı verimi (1.81 kg), bazı araştırmacıların 11,13, Akkaraman ve morkaraman ırkları için bildirdikleri ortalama kirli yapağı değerlerinden (1.50, 1.72 kg) yüksek bulunmuştur.
Bu araştırmada Akkaraman koyunlarında hesaplanan genel lüle uzunluğu değeri (9.65 cm); Başpınar 11’ın aynı ırk için bildirdiği ortalama lüle uzunluğu (8.10 cm) değerinden yüksek, Ulusan 12’ın aynı ırk için bildirdiği ortalama lüle uzunluğu (9.65 cm) değerine benzer ve yine Ulusan 13’ın Morkaraman koyunları için bildirdiği ortalama lüle uzunluğu (11.91 cm) değerlerden düşük bulunmuştur.
Değerler arasındaki farklılıkların bölge şartları ve bakım-besleme farklılıklarından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.
Beden ölçülerinin alınması, hayvanların beden yapıları hakkında fikir edinmek, ırk özelliklerini araştırmak ve soy kütüklerine kaydetmek amacıyla kullanılır. Beden ölçüleri yaş, cinsiyet, doğum tipi, genotip ve beslenme şekli gibi faktörlerin etkisi altındadır 1,2.
Bu araştırmada Akkaraman koyunlarında hesaplanan cidago yüksekliği değeri (60.96 cm), kimi araştırmacıların 12,14 aynı ırk için tespit etikleri (61.4, 64.75 cm) cidago yüksekliği değerlerinden düşük bulunmuştur. Değerler arasındaki farklılıkların bölge şartları, bakım-besleme yetersizliği ve yetiştirmenin halk eliyle yapılmasından kaynaklanabileceği düşünülmektedir.
Araştırmamızda Akkaraman koyunlarında tespit ettiğimiz ortalama sırt yüksekliği değeri (60.20 cm), Ulusan 12’ın aynı ırk için tespit ettiği (60.20 cm) sırt yüksekliği değeri ile benzer, Arıtürk ve Özcan 14’ın aynı ırk için tespit ettikleri (63.92 cm) değerden düşük bulunmuştur. Akkaraman koyunlarında sağrı yüksekliği için bulmuş olduğumuz ortalama değer (61.60 cm), kimi araştırmacıların 12,14, aynı ırk için elde ettikleri (62.3, 65.01 cm) sağrı yüksekliği değerinden düşük bulunmuştur. Bu farklılığın çevre şartları ve yetersiz bakım-beslemeden kaynaklandığı sanılmaktadır.
Araştırmada elde edilen beden uzunluğu değeri (59.89 cm), bazı araştırmacıların 12,14 Akkaraman koyunları için bildirmiş oldukları (60.20,63.15 cm) beden uzunluğu değerlerinden düşük bulunmuştur.
Bu araştırmada Akkaraman koyunlarında göğüs derinliği değeri ortalama 28.11 cm olarak bulunmuştur. Ulusan 12 aynı ırk için daha düşük (27.8 cm), Arıtürk ve Özcan 14 aynı ırk için daha yüksek (30.16 cm) göğüs derinliği değeri tespit etmişlerdir.
Bu çalışmada tespit edilen göğüs genişliği değeri (20.45 cm), kimi araştırmacıların 12,14, Akkaraman koyunları için bulmuş oldukları göğüs genişliği (18.20, 16.15 cm) değerlerinden yüksek bulunmuştur.
Araştırmada Akkaraman koyunları için göğüs çevresi genel ortalaması (80.08 cm), Ulusan 12’ın Akkaraman ırklarında bildirdikleri değerden yüksek bulunmuştur.
Bu çalışmada Akkaraman koyunlarından elde edilen ön incik çevresine ait ortalama değer (8.46 cm); Ulusan 12’ın Akkaraman için bildirmiş olduğu (7.5 cm) değerden yüksek bulunmuştur.
Bu araştırmada kuzuların ortalama doğum ağırlıkları (3.81 kg); Odabaşıoğlu ve ark. 21,23’nın Akkaraman kuzular için bildirdikleri (2.83, 3.17kg.) değerlerindenden yüksek, Akçapınar ve Kadak 22’ın Akkaraman kuzuları için bildirdikleri (3.80kg.) değere benzer, Ulusan 12’ın Akkaraman kuzuları için (4.00kg.) Örkiz ve ark. 4’nın yine Akkaraman kuzuları için bildirdikleri ortalama doğum ağırlığı (4.44kg.) değerlerinden ise düşük bulunmuştur.
Yaşama gücünü ırk, cinsiyet, doğum mevsimi, doğum ağırlığı, doğum tipi ve bakım beslenme gibi faktörlerin etkilemektedir 21-23.
Araştırmada Akkaraman kuzuların 60.gün yaşama güçleri (%100) olarak tespit edilmiştir. Bu değer literetür bildirimleri ile uyum içerisindedir 23.
Sonuç olarak; Van ilinin değişik bölgelerinde farklı yaş gruplarındaki Akkaraman koyunlarının kirli yapağı verimleri, lüle uzunlukları, beden ölçüleri, kuzuların doğum ağırlıkları ve yaşama güçleri ile ilgili sonuçlar her ne kadar ırk özelliğine yakın düzeyde seyretmiş ise de bazı araştırmacıların bildirdiği değerlerden düşük düzeyde görülmüştür. Bu farklılıkların iklim, bakım-besleme yetersizliği ve yetiştiricilerin yetiştiricilik hususundaki bilgi yetersizliğin den kaynaklandığı sanılmaktadır.
Oldukça geniş bir yetiştirme alanı olan Akkaraman koyun ırkı Van ilinin değişik bölgelerinde halk tarafından yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir. Bu koyunların olumsuz çevre şartlarına uyum gücünün yüksek oluşu nedeniyle, iyi bir bakım ve besleme ile yetiştiricilerin eğitilmesi ve araştırma sonuçlarına göre sürülerindeki düşük verimli hayvanları sürüden uzaklaştırıp bunların yerine sürüye katacağı genç damızlıkları yüksek verimlilerden seçmesiyle sürülerinin yukarıdaki verim düzeylerini artırabilecekleri kanısındayız.