Bir sporcunun iyi bir performans gösterebilmesinde beslenmenin önemli rolü olduğu şüphesizdir. Sporcu beslenmesi, sporcuyu ileri götürmek başarılı olmasını sağlamak ve kendisine sağlıklı bir şekilde spor yapma fırsatı vermek demektir. Fakat sporcu ancak yaptığı sporun gerektirdiği besin öğelerini almasıyla yeterli ve dengeli beslenmiş olur
11. Spor uzmanlarına göre; spor sağlığı korumakta ve iyileştirmektedir. Ayrıca sporcu diyeti, en uygun diyet olarak düşünülmektedir
15
Çocukluk aynı zamanda temel yeme alışkanlıklarının yerleştiği bir dönemdir. İleri yaşlarda karşılaşılan sağlık problemlerinin bir çoğu çocukluk ve gençlik dönemi beslenmeye bağlı olarak gelişebilmektedir. Böylelikle fiziksel aktivite göz önüne alınmaksızın, uygun beslenme programı izlenmesi yalnızca iyi bir gelişim için değil; sağlıklı bir gelecek için de geçerlidir 12.
Bu araştırmada elit düzeydeki basketbolcular üzerinde yapılan araştırma sonucunda deneklerin beslenme bilgilerini genelde sporcu arkadaşlarından ve konu ile ilgili kitaplardan aldıkları ortaya çıkmıştır.
Bu durumda basketbolcuların doğru beslenme hakkında bilgi edinmeye çalıştıkları fakat basketbol kulüplerinin ise sporcu beslenmesine yeterli önemi vermedikleri sonucu ortaya çıkmıştır. Yüzücülerin beslenme bilgi düzeyini ölçen bir araştırma sonucunda erkek yüzücülerin % 43,3’ünün, bayanların % 31,2’sinin beslenme konusunda herhangi bir yerden bilgi almadıkları belirlenmiştir. Yine aynı çalışmada, bayanların % 20,8’i, erkeklerin % 17,5’i antrenörlerden , % 9,5’i doktordan, % 8,5’i beslenme uzmanından, % 4,7’si arkadaşlarından, genel olarak da % 10,4’ü medyadan bilgi aldıklarını belirtmişlerdir 14.
Yapılan araştırmada basketbolcular sporcu beslenmesi konusundaki bilgilerinin yeterli olduğunu belirtmişlerdir.
Yapılan araştırmada basketbolcuların kulüplerinde beslenme programlarını hazırlayan bir uzman bulunmadığı sonucu ortaya çıkmıştır. Oyuncu transferleri için çok büyük paralar harcayan bu kulüplerin beslenme uzmanına gerek duymamalarını, bu spora profesyonel açıdan yaklaşmadıklarına bağlayabiliriz. Sporcunun performansında beslenmenin önemi herkes tarafından kabul edilir bir gerçektir.
Beslenme planı yapılırken, antrenman planı yapılırmışçasına dikkat etmek gerekir. Beslenme planında, sporcunun diyetinde beslenme içerikleri ve enerji değerleri dengeli olmalıdır 5.
Deneklerin cinsiyetine göre beslenme yöntemleri ile ilgili yapılan araştırmada; bayanlarda 1,58 ± 1,8, erkeklerde 1,57 ± 1,04 değerleri bulunmuştur. Çıkan bu sonuçlar T testine göre hesaplanmış sonuç t=0,05 anlamlılık derecesinde t=0,4 çıkmış olup iki grup arasındaki fark anlamsız bulunmuştur.
Bu durumda bayan ve erkek basketbolcuların beslenme yöntemlerinde cinsiyetin bir önemi olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu gün bayanların bazı spor dallarında olmayışlarının ve derecelerinin daha düşük olması anatomik, fizyolojik, morfolojik farklılıklardan ileri gelmektedir. Belki de bayanlarla erkekler arasındaki derece farkı devam edecektir ama, yakın bir gelecekte dal farkı çok azalacak hatta bazı kural değişiklikleriyle ortadan kalkacaktır 9.
Yüceçağ, Kasap, Ersoy, Kerim ve Saydar, 1455 sporcu üzerinde yaptıkları bir araştırmada sporcuların sosyal ekonomik durumları, beslenme bilgi ve alışkanlıklarını incelemişlerdir. Araştırma sonunda sporcuların beslenme sorunlarının olduğu ortaya çıkmıştır. Bu da beslenme ile ilgili bilgilerin yetersizliği sonucunu karşımıza getirmektedir. Yeterli ve düzenli beslenmemeleri, ekonomik seviyelerin düşüklüğü, yalnız yaşayan sporcuların sorunları önemli problemler olarak tespit edilmiştir 7.
Antrenman şekillerine göre yapılan beslenme alışkanlığında; bayan ve erkek basketbolcular arasında yapılan ankette bayanlarda 2,69 ± 0,7, erkeklerde 2,40 ± 0,9 değerleri bulunmuştur. Çıkan bu sonuç T testine göre hesaplanmış t=0,5 anlamlılık derecesinde t= 1,6 çıkmış olup iki grup arasındaki fark anlamsız bulunmuştur.
Bu durumda antrenman şekillerine göre beslenme konusunda bayan ve erkek basketbolcular arasında manidar bir fark oluşmadığı ortaya çıkmıştır.
Bir dünya şampiyonu gibi beslenmek ve sonra idmanlarını savsaklamamak fayda sağlamaz. Bir dünya şampiyonu gibi yaşamalı ve doğru bir idman şekli ile beslenmelidir. Başarının yükseltilmesi için uygun çalışma ve dinlenme araları iyi ayarlanmalı ve vücut hijyenine özen gösterilmelidir. Tabii o zaman özenli bir beslenmeden de gerektiği şekilde faydalanmak olanağı sağlanabilir 10. Beslenme sadece fiziksel performansın sürdürülmesinden sorumludur. Beslenme, hiçbir zaman sınırların üstünde bir spor adamı yetiştirmez 15.
Abood ve arkadaşlarının yaptığı başka bir çalışmada, Florida’da bir bayan futbol takımı ile bir bayan yüzme takımından rasgele sporcular seçilmiş ve beslenme bilgi düzeyleri ölçülmüş, sporcuların beslenme bilgileri yetersiz bulunmuştur. Sporcuların beslenme bilgilerinin sadece antrenman amaçlı olduğu ortaya çıkmıştır 1.
Cupisti ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada yaşları 14-18 arasında değişen 60 sporcu bayan ve 59 sedanter bayan seçilmiş ve beslenme bilgi düzeyleri ölçülmüştür. Her iki grupta da günlük enerji gereksinimi benzerlik göstermektedir ama genel olarak tavsiye edilen miktardan az olduğu görülmüştür. Çalışmanın sonucunda sporcuların beslenme bilgi düzeyinin diğer gruba göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir 4.
Douglas tarafından yapılan bir çalışmada, yüksek okul sporcularının beslenme bilgi düzeyleri ölçülmüş ve analiz edilmiştir. Ankete toplam 943 sporcu katılmıştır. Bayan sporcuların erkek sporculara göre daha başarılı oldukları tespit edilmiştir 6.
Sossin ve arkadaşlarının 21 yüksek okul güreş antrenörü üzerinde yaptıkları çalışmada antrenörlerin müsabakalarda uyguladıkları diyet ve beslenme bilgileri ölçülmüştür. Antrenörlerin %82.0’i kendilerini branşlarında başarılı bulurken kilo kaybı, beslenme bilgisi ve vitaminler konularında yetersiz olduklarını belirtmişlerdir. Antrenörlerin çoğu diyet ve besin kaynağı kullanmış ama sadece %36.0’sı bir diyetisyenden yardım talep etmiştir 13
Corley ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir çalışmada üniversite antrenörlerinin beslenme bilgi düzeyleri ölçülmüştür. Beslenme bilgi soruları posta yoluyla antrenörlere gönderilmiş ve takip edilmiştir. Sorulara %70.0 oranında doğru yanıt verilmiştir. Cinsiyetler arasında yapılan beslenme bilgi düzeyleri karşılaştırmalarında hiçbir anlamlı fark görülmemiştir. Genel olarak antrenörler üniversite öğrencilerinin dengesiz besin alımı, diyet ve buna bağlı olarak zayıf olduklarını ileri sürmüşlerdir. Bunun için besleme bilgisi eğitiminin şart olduğunu belirtmişlerdir 3.
Barr’ın yapmış olduğu bir çalışmada bayan üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi düzeyleri ölçülmüştür. 79’u sporcu ve 129’u sedanter olmak üzere toplam 208 Üniversite öğrencisinde yapılan çalışmada sporcu grubun besinsel kaynakları daha bilinçli kullandığı ve beslenme bilgi düzeylerinin diğer gruba göre yüksek olduğu tespit edilmiştir 2.
Bu araştırma sonucunda; Basketbolcuların beslenme konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları saptanmıştır. Bu konuda yeterli ve ciddi bir çalışma yapılmadığı anket sonucunda ortaya çıkmıştır. Aynı zaman da bu araştırma büyük kulüplerin beslenme konusuna daha fazla önem vermeleri gerektiğini ortaya çıkarmıştır
)
)
)
)
)
)
