Pelvis fraktürleri genellikle yüksek enerjili yaralanmalar sonucu oluşurken, düşük enerjili yaralanmalarla da meydana gelebilir. Yüksek enerjili yaralanmalar motorlu araç kazaları, hayvan kaynaklı yaralanmalar ve yüksekten düşme sonucu oluşabilir ^4,12. Pelviste fraktür oluşması için büyük güçlere gereksinim vardır ve kırıldığı zaman beraberinde abdominal, torasik ve kafa yaralanmaları görülebilir ². Yapısındaki vasküler ve proksimalindeki majör kan damarları nedeniyle büyük miktarlarda kan kayıpları oluşabilir. Yaşlı popülasyonda pelvik fraktürler düşük enerjili yaralanma sonucunda görülebilir. Bu tür kırıkların ağrı ve geçici morbidite ile ilişkisi var iken, mortaliteye katkısı yoktur ¹³.

Bu çalışmayla pelvis travmaları hakkında ülkemizdeki verilere katkıda bulunmayı ve deneyimlerimizi paylaşmayı amaçladık.

Elde edilen veriler SPSS 12.0 programına girilerek hastaların demografik analizleri, ve sayısal verilerin ortalama±standart hataları belirlendi. Cinsiyetler arası karşılaştırmada ki-kare testi kullanıldı.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 1: Pelvik fraktürlerinde cinsiyet dağılımı

Travmaların en sık motorlu araç kazaları (%62.7) nedeniyle meydana geldiği tespit edildi (şekil 2). Motorlu araç kazalarını araç içi (%42.3) ve dışı (%20.4) olarak iki gruba ayırdık. Hastaların %32.4'ünde sadece pelvis travması var iken, birlikte olan yaralanmalar en sık ekstremite travması (%28.2) olarak belirlendi (tablo 1). Eşlik eden yaralanmalar içerisinde; kafa travmalı 5 hastada (%3.5) maksillofasyal travma, toraks travmalı 5 hastada (%3.5) pnomotoraks, batın travmalı 12 hastada (%8.5) serbest mayi, 7 hastada (%4.9) mesane perforasyonu, 6 hastada (%4.2) karın içi organ yaralanması, ekstremite travmalı 18 hastada (%12.7) femur fraktürü vardı. Pelviste kapalı fraktür %95.1, açık fraktür %4.2 oranında görüldü.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 2: Travma mekanizması

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Eşlik eden yaralanmalar

Acil Serviste 21 (%14.8) hastaya kan transfüzyonu uygulanırken, radyolojik görüntüleme olarak hastaların tamamına direkt grafi ve 100 (%70.4) hastaya direkt grafi ile birlikte pelvis tomografisi çekilmişti.

Hastaların AS'de kalış süreleri ortalama 191.47±7.54 dakikaydı. Hastaların 3'ü (%2.1) çeşitli nedenlerle başka yataklı tedavi kuruma sevk edilirken, 2 hasta yatış önerisini kabul etmedi. Hastaların 133'ü (%93.7) yatış sonrası taburcu edilirken, 4'ü AS'ye geç müracaat sonucu hipovolemik şok nedeniyle (%2.8) eksitus oldu. Pelvis fraktürlü hastaların ortalama hastanede kalış süresi 16.95±1.76/gün olarak tespit edildi.

Travma mekanizması olarak motorlu araç kazaları, yüksekten düşme ve yayalara çarpma sonucu sık olarak oluşmaktadır. En sık görülen mekanizma türü literatürlerde çalışmamızla uyumlu olarak motorlu araç kazaları olarak belirtilmiştir ^{3,4,7,8,12,15,16}. Bu tür kazalar yüksek enerjili olduklarından pelvis kırıklarının sık olarak oluştuğunu düşünmekteyiz.

İzole pelvis travması sık olarak görülürken yüksek enerjili yaralanmalar sonucu pelvis yaralanmalarına diğer sistem yaralanmaları da sıklıkla eşlik edebilir. Çalışmamızda en sık eşlik eden yaralanma ekstremite travması (%28.2) ve karın travmasıdır (%19). Özellikle karın yaralanmalar açısından AS hekimi dikkatli olmalıdır. Eşlik eden yaralanmalar açısından yayınlar çalışmamızla uyumludur ^{1,3,10,14,15,17}. Gurevitz ve arkadaşları ¹⁶ yaptıkları çalışmada toraks travmalarını karın travmalarından yüksek oranda bildirmişlerdir. Barzilay ve arkadaşları ¹⁵ aynı taraf femur fraktürlerini çalışmamızla uyumlu olarak %11 olarak bildirmişlerdir. Açık pelvis fraktürlerinin mortalitesi, yüksek olması nedeniyle AS'lerde dikkatli bakım gerekir. Çalışmamızla uyumlu olarak açık pelvis fraktürleri oranları literatürlerde %2-10 arasında değişmektedir ^3,4,21.

Pelvik kompütörize tomografi pelvik yaralanmaları belirlemede önemli bir tanı metodudur ¹. Özellikle durumu stabil hastalar için yapılması tanı ve ayırıcı tanı için yardımcıdır. Gurevitz ve arkadaşları ¹⁶ tomografi çekim oranlarını çalışmamızla benzer olarak %71.8 olarak bildirmişlerdir. Acil servisimizde hastaların %14.8'ine kan transfüzyonu uygulanırken literatürlerde bu oran değişik sayılarda bildirilmiştir. Demetriades ve arkadaşları ¹⁴ kan transfüzyonu oranını %38.4, Gurevitz ve arkadaşları ¹⁶ %33.3, Petrisor ve arkadaşları ³ mini sempozyumda %38-75 olarak bildirmişlerdir. Bu oranların değişik olmasının nedenini travma merkezlerinin hasta bakım kaliteleri ve baktıkları travma hastaların ciddiyetlerinin farklılıklarından kaynaklanabileceğini düşünmekteyiz.

Çalışmamızda bulduğumuz pelvis fraktürlü hastaların hastanede kalış süreleri ortalamalarıyla literatürlerdeki hastanede kalış süreleri benzer olarak bulunmuştur ^{15,18,19,22,23}. Mortalite oranları özellikle açık ve stabil olmayan hastalarda yüksek bulunurken, stabil hastalarda düşük oranlarda seyretmektedir. Bu oranlar çalışmalarda %3-50 arasında değişmektedir ^3,4,8,15,16. Bizim çalışmamızda mortalite oranı %2.8 ile alt sınırlarda bulunmuştur.

Sonuç olarak pelvis travmaları özellikle genç grubu etkilemektedir. En sık neden olarak motorlu araç kazaları nedeniyle olduğundan bu hastalarda pelvis fraktürü açısından dikkatli davranılmalıdır. Acil servislerde pelvis travmalı hasta yaklaşımında tanı ve tedavi için agresif olunmalı ve multidisipliner bir yaklaşım gösterilmelidir. Ülkemizde pelvis fraktürü olan hastaya yaklaşım konusunda daha fazla bilimsel verilere ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.

1) Hammel J, Legome E. Trauma reports: A case-based approach to contemporary management. J Emerg Med 2006; 30: 87-92.

2) Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS. Trauma to the pelvic, hip and femur. Steele MT, Ellison SR (Editors). Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide. 6th edition, New York. McGraw-Hill, 2004: 1712-1726.

3) Petrisor BA, Bhandari M. Injuries to the pelvic ring: Incidence, classification, associated injuries and mortaliti rates. Current Orthopaedics 2005; 19: 327-333.

4) Chenney K. The management of pelvic trauma in the emergency department. AENJ 1999; 2: 14-18.

5) Peitzman AB, Rhodes M, Schwab CW, Yealy DM, Fabian TC. Pelvic fractures. In: Prayson MJ, Gruen GS (Editors). Trauma Manual. 2nd Edition, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2002: 311-318.

6) Chapman MW. Fractures and dislocations of the pelvic ring. In: Mears DC, Durbhakula SM (Editors). Chapman's Orthopaedic Surgery. 3rd Edition, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2001: 532-535.

7) Adams JE, Davis GG, Heidepriem RW et al. Analysis of the incidence of pelvic trauma in fatal automobile accidents. Am J Forensic Med Pathol 2002; 23: 132-136.

8) Inabe K, Sharkey PW, Stephen DVJ, Redelmeier DA, Brenneman FD. The increasing incidence of severe pelvic injury in the motor vehicle collisions. İnjury 2004; 35: 759-765.

9) Starr AJ. Immediate management of pelvic fractures. Oper Orthop Traumatol 2003; 13: 73-78.

10) Wolfson AB, Hendey GW, Hendry PL, at all. Pelvic Fractures. In: Gibbs MA, Tibbles CD (Editors). Harwood-Nuss' Clinical Practice of Emergency Medicine. 4th Edition, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2005: 1071-1078.

11) Alost T, Waldrop RD. Profile of geriatric pelvic fractures presenting to the emergency department. Am J Emerg Med 1997; 15: 576-578.

12) Bracker MD. Fracture Pelvic. In: Chan T (Editor). 5-Minute Sports Medicine Consult. 1st Edition, Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2001: 141-142.

13) Segal D. Advances in the treatment of pelvic fractures. IMAJ 2005; 7: 648-649.

14) Demetriades D, Karaiskakis M, Velmahos GC, at al. Pelvic fractures in pediatric and adult trauma patients: are they different injuries? J Trauma 2003; 54: 1146-1151.

15) Barzilay Y, Liebergall M, Safran O, Khoury A, Mosheiff R. Pelvic fractures in a level I trauma center: a test case for the efficacy of the evolving trauma system in Israel. IMAJ 2005; 7: 619-622.

16) Gurevitz S, Bender B, Tytiun Y, et al. The role of pelvic fractures in the course of treatment and outcome of trauma patients. IMAJ 2005; 7: 623-626.

17) Dente CJ, Feliciano DV, RozyekiGS, at al. The outcome of open pelvic fractures in the modern era. Am J Surg 2005; 190: 831-837.

18) Poole GV, Ward EF. Causes of mortality in patients with pelvic fractures. Orthopedics 1994; 17: 691-696.

19) Poole GV, Ward EF, Muakkassa FF, at al. Pelvic fracture from major blunt trauma. Outcom is determined by associated injuries. Ann Surg 1991; 213: 532-538.

20) Bircher M, Giannoudis PV. Pelvic trauma management within the UK: A reflection of a failing trauma service. İnjury 2004; 35: 2-6.

21) Keating J. Delayed reconstruction of pelvic fractures. Current Orthopaedics 2005; 19: 362-372.

22) Ragnarsson B, Jacobsson B. Epidemiology of pelvic fractures in a Swedish county. Acta orthop Scand 1992; 63: 297-300.

23) Luthje P, Nurmi I, Kataja M, Heliovaara M, Santavirta S. Incidence of pelvic fractures in Finland in 1998. Acta orthop Scand 1995; 66: 245-248.