Artmış maternal yaş ile birlikte DS'lu bir fetusa sahip olma riski de artış gösterir ve trizomilerin en sık nedeni maternal Mayoz I'deki non-disjunction'dur
10,11. Mayotik ayrılmama hataları sonucu ortaya çıkan fazla 21. kromozom %80 maternal ve %20 paternal kaynaklıdır. Doğum sayısının fazla olması ve cinsiyet farklılığının DS riskini artırmadığı ortaya konmuştur
12. Bu çalışmada da dişi ve erkek DS oranı birbirine yakın oranlarda bulunmuştur.
Down sendromlu tüm bireyler kromozom 21'in bir parçası veya tamamının üç kopyasına sahiptirler. Klinik olarak benzer bulgular göstermekle birlikte, sitogenetik incelemeler vakaların %95'inin klasik, %4'ünün Robertsonian ve %1'inin ise mozaik olduğunu göstermektedir 13. Bu çalışmada literatürle uyumlu olarak olguların 162'si (%97) klasik tip Down sendromu gösterirken, 2 olgu (%1.1) mozaik, 3 olgu (%1.7) translokasyon tipi Down sendromudur. Robertsonian tip translokasyonlar translokasyon tip DS'nin en sık nedenlerindendir. En sık 14q ile 21q arasındaki translokasyona [t(14q 21q)] rastlanmaktadır 14. Çalışmamızda da 3 translokasyon tip DS'nin 2'sinde 14;21 translokasyonu tespit edilmiştir. Translokasyonların yarıdan fazlası gametogenez sırasında "de novo" oluşur. Bu durumda anne-babanın karyotipi normal olduğundan yineleme riski önemli oranda artmamaktadır. Diğer durumda ise anne-babadan biri dengeli translokasyon taşıyıcısıdır ve yineleme riski önemli oranda artmaktadır. Translokasyon DS, otuz yaşından küçük annelerin bebeklerinde daha sık görülür 14. Çalışmada, tüm translokasyon tip DS'li olgularda anne yaşı 30'un altındadır.
Down sendromu tanısı konan bir bebeğe sahip ebeveynlere bu durumun tekrarlama olasılığı hakkında bilgi vermek gerekmektedir. Down sendromunun genel tekrarlama olasılığı %1'dir. Bununla birlikte, translokasyon taşıyıcısı anne-babanın translokasyon tip DS'lu bir çocuğu belirlendiği zaman, rekürrens için kısmen yüksek riske sahip oldukları söylenebilir 4. 30 yaş altındaki anneden doğan DS'lu bir hastanın anne-babasının translokasyon taşıyıcısı olma olasılığı %2, 30 yaş üzerinde %0.3 olarak tahmin edilmektedir. Mozaik tipteki DS'lu çocuklarda postzigotik bölünme hatası sonucu normal ve trizomik hücre dizileri bir arada bulunur 15. Mozaisizm, genellikle daha az ciddiyette bir fenotipe yol açar ve ortaya konması sıklıkla kolay değildir. Entellektüel yeterlilik, normal veya normale yakın durumdan ağır geriliğe kadar değişkenlik gösterebilir 16.
Down sendromu riski, maternal yaş dağılımı, prenatal tanı kullanımı, gebeliğin elektif sonlandırılması ve sitogenetik analizler gibi faktörlere bağlı olarak ırk/etnik gruplar arasında farklılıklar gösterebilir 17. Çalışmamızda ortalama anne yaşı 34 olarak tespit edilmiştir. Farklı populasyonlarda ortalama anne yaşı çalışmamızda bulunandan daha düşük düzeylerde bulunmuştur. Bu durumun en muhtemel nedeni toplumlardaki evlilik ve anne olma yaşıdır.
Sonuç olarak, genelde anne ve babanın somatik hücreleri normaldir ve sonraki bebek için yineleme riski yüksek değildir. Ancak klasik tip DS'li bir çocuğa sahip olan ailelerin %1.5 kadarında gonadal mozaisizme bağlı olarak birden fazla çocukta trizomi 21 saptanabilir. Bundan dolayı bu ailelere sonraki gebelikleri için prenatal tanı önerilmelidir. Translokasyon tip DS olgularında, tekrar riskinin belirlenmesi için ebeveynlerin taşıyıcı olup olmadıklarının saptanması amacıyla, kromozomal analiz yapılmalıdır. Olgular DS'nin tüm kraniofasial ve fiziksel özelliklerini göstermeyebileceğinden klinik tanının tam olarak konamadığı veya güç olduğu tüm olgulara sitogenetik inceleme yapılmalıdır. Ebeveyn yaşları, karyotipleri ve aile hikayeleri genetik danışmanlık, prenatal tanı ve sonraki gebelikler açısından önem taşımaktadır. Yeni doğan döneminde klinik tanının kesinleşmesi durumunda, bebek kalp anomalisi yönünden araştırılarak aileye uygun bir biçimde bilgi verilmelidir.
)
)
