20 yaşında erkek hasta kusma ve şuur kaybı şikayetleri ile acil servisimize getirildi. Hasta yakınlarından hastanın bilinmeyen sayıda diltiazem tablet içtiği öğrenildi. Hastaya acil serviste mide lavajı, aktif kömür, Ca glukonat ve glukagon yapıldı. AV tam blok gelişmesi üzerine pace-maker takılarak yoğun bakıma alındı. Hasta 2 gün sonra şifa ile taburcu edildi.

Hastada Ca kanal blokeri aşırı alımı düşünülerek 10 μ/kg/dk'dan Dopmin amp® (Dopamine HCl, Drogsan) başlandı. 3 amp Ca ampul® %10 (Calciumglukonatlevulinat, Adeca) ve 5 g Glucagen Hypokit flakon® (Glucagon HCl, Novo Nordisk) yapıldı.

Aktif kömür tedavisi de tekrarlayan dozlar şeklinde verildi. İlk EKG'si normal (Normal sinüs ritmi) olan hastada gelişinin 6. saatinde AV tam blok gelişmesi üzerine geçici pace-maker takıldı ve hospitalize edildi. Hasta 2 gün destek tedavisinden sonra şifa ile taburcu edildi.

KKB zehirlenmesinde tedavinin 3 temel amacı vardır: Destekleyici bakım sağlama, ilaç emilimini azaltmak ve atılımını hızlandırmak, kardiyotonik ajanlarla kardiyak fonksiyonları arttırmak. Destekleyici bakım hava yolunun korunması, uygun ventilasyon ve hemodinamik monitorizasyonu içerir. İlaç emilimini azaltmak ve atılımını hızlandırmak için hasta ilk 1 saat içinde gelmişse mide lavajı yapılır. Tüm KKB aktif kömüre iyi bağlanırlar, kontrendikasyonu yoksa aktif kömür verilmelidir (Aktif kömür kontrendikasyonları: Koroziv madde alımı, aktif kömüre bağlanmayan maddelerin alımı, hava yolunun korumasız olmasıdır). Tüm barsak irrigasyonu ve hemoperfüzyon yapılabilir. Kardiyak fonksiyonları artırmak için ise Ca glukonat, glukagon ve insülin gibi spesifik antidotlar kullanılır. Dopamin, dobutamin, pace-maker ve intraaortik balon pompası da bu amaçla kullanılabilir ². Ca tuzları (Ca glukonat 0.15 mL/kg) glukagon (0.05 mg/kg) ve insülin (1 U/kg) spesifik antidotlardır ^1-5. Bizim hastamız da Ca glukonat ve glukogan ile tedavi edilmiştir. İnsülin ise verilmemiştir. Hastaya mide lavajı yapılmıştır. Aktif kömür, hasta acil servise getirildiğinde hava yolunu koruyabildiği için ve hava yolunu koruyucu önlemler alındığı için verilmiştir.

Yapılan çalışmalar hiperinsülinemi-euglisemi tedavisinin KKB zehirlenmesinde yararlı olduğunu göstermektedir ^6-8. Tebbut ve arkadaşları da ⁹ lipid emulsiyon tedavisinin KKB zehirlenmesi tedavisinde yararlı olduğunu göstermişlerdir. Biz, vakamızda lipid emülsiyonları kullanmadık.

Hemodiyaliz ve hemoperfüzyon KKB'nin plazma düzeyini azaltarak yararlı olabilir. İntraaortik balon pompası gerekebilir ². Mevcut vakada hemodiyaliz ve hemoperfüzyon kullanılmamıştır. Pace-maker ile hasta stabilize edilebildiği için de intraaortik balon pompasına ihtiyaç duyulmamıştır.

Sonuç olarak KKB zehirlenmeleri zamanında tanınıp tedavi edilmediği zaman ölümcül olabilmektedir.

1) Salhanick SDS, Shannon MW. Management of calcium channel antagonist overdose. Drug Saf 2003; 26: 65-79.

2) Kline JA. Calcium Channel Blockers. In Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS (eds).

3) Emergency Medicine Comprehensive Study Guide. 5th edition, New York: McGraw Hill,2000, 1146-1151.

4) DeWitt CR, Waksman JC. Pharmacology, pathophysiology and management of calcium channel blocker and betablocker toxicity. Toxicol Rev 2004; 23: 223-238.

5) Newton CR, Delgado JH, Gomez HF. Calcium and beta receptor antagonist overdose: a review and update of pharmacological principles and management. Semin Respir Crit Care Med 2002; 23: 19-25.

6) Bailey B. Glucagon in beta-blocker and calcium channel blocker overdoses: a systematic review. J Toxicol Clin Toxicol. 2003; 41: 595-602.

7) Rasmussen L, Husted SE, Johnsen SP. Severe intoxication after an intentional overdose of amlodipine. Acta Anaesthesiol Scand 2003; 47: 1038-1040.

8) Lheureux PE, Zahir S, Gris M, Derrey AS, Penaloza A. Bench-to-bedside review:

9) Hyperinsulinaemia/euglycaemia therapy in the management of overdose of calcium-channel blockers. Crit Care 2006 ; 10: 212.

10) Ortiz-Munoz L, Rodriguez-Ospina LF, Figueroa-Gonzalez M. Hyperinsulinemic euglycemic therapy for intoxication with calcium channel blockers. Bol Asoc Med P R 2005; 97: 182-189.

11) Tebbutt S, Harvey M, Nicholson T, Cave G. Intralipid prolongs survival in a rat model of verapamil toxicity. Acad Emerg Med 2006; 13: 134-139.