Oksidatif stres sonucu açığa çıkan serbest oksijen radikallerine bağlı olarak oluşan lipid peroksidasyonunun; kanser, aterosklerotik kalp hastalıkları, karaciğer hastalıkları ve toksik hücre hasarlarında oluşan patogenezden sorumlu olduğu bilinmektedir
18,19. CCl
4'ün dokularda hasar oluşturma mekanizması, CCl
4'ün sitokrom P450 enzimi aracılığıyla oldukça toksik triklorometil (CCl
3) ve triklorometil peroksil (CCl
3O
2) serbest radikallerine dönüşümü sonrası başlayan lipit peroksidasyonu ile ortaya çıkan oksidatif hasar olarak açıklanmıştır
20. Yapılan çalışmalarda CCL
4 uygulanmış sıçanlarda oksidatif stres ve karaciğer kupfer hücrelerinin inaktivasyonunun, karaciğer fibrozisinde önemli bir rol oynadığı görülmüştür
1,18. Deneysel çalışmalarda, CCl
4'ün karaciğer ve böbrek başta olmak üzere birçok organda doku hasarına yol açtığı ve özellikle karaciğer dokusunda koagülatif nekroz, ağır fibroz, mononüklear hücre infiltrasyonu, hemoraji, yağ dejenerasyonu ve dejeneratif nodüler şekillenme gibi klasik siroz histolojik bulgularına neden olduğu ayrıca serum AST ve ALT değerlerini de artırdığı gözlenmiştir
1,4,20. Lee ve ark.
21, yaptıkları çalışmada, CCl
4 ile oluşturulan karaciğer hasarında IŞP70 proteinlerinde aşırı bir uyarılma olduğunu tespit etmişlerdir. Çalışmamızın immunohistokimyasal analiz sonuçlarında; CCl
4 toksisitesi sonucu karaciğerde şiddetli IŞP70 boyanmasının olduğu tespit edildi. Bu nedenle CCl
4'e bağlı olarak karaciğerde oluşan toksik etki yönüyle çalışmamız daha önce yapılmış olan araştırmalarla uyum göstermektedir.
CCl4'ün oluşturduğu hasarı önlemeye veya ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar incelendiğinde, kullanılan antitoksik ajanların, antioksidan veya serbest radikal giderici özelliklerinden yararlanıldığı görülür. Bunlardan biri olan melatoninin, CCl4'ün oluşturduğu intoksikasyon sonrasında böbrek ve karaciğerde oluşan hasarı azalttığı rapor edilmiştir1,20. Vücutta birçok fizyolojik fonksiyonların düzenlenmesinde görev alan melatonin hormonunun güçlü bir antioksidan olduğu ve dokularda lipid peroksidasyon sonucu oluşan oksidatif hasarı önlediği bildirilmiştir22,23. Zavodnik ve ark.5, melatonin tedavisi sonrasında, CCl4'ün indüklediği hepatotoksitite sonucu oluşan hidropik distrofi özelliği taşıyan hepotositlerin sayısının anlamlı bir şeklide azaldığını belirtmişlerdir. Başka bir çalışmada, melotoninin karaciğer hasarını ve yağ peroksidasyonunu azalttığı ve antioksidan enzimleri (SOD) artırarak oluşan toksik etkiye karşı karaciğeri koruduğu belirtilmiştir24. Bu çalışmada da CCl4'ün indüklediği toksisiteye karşı melatoninin hepatoprotektif etkisi immunohistokimyasal analiz ile ortaya konuldu. Melatonin enjekte edilen sıçanların karaciğerlerinde IŞP70 boyamasının minimal düzeyde olduğu gösterildi.
İmmunohistokimyasal düzeyde yapmış olduğumuz bu çalışma sonucunda, CCl4 maruziyeti sonucu karaciğerde meydana gelen toksik etkinin melatonin uygulamasıyla önlendiği tespit edildi.
)
)
)
)
)
