Çalışma grupları, temel diyet ile beslenen Kontrol (K) (160 cm²/bıldırcın/kafes) ve Yerleşim Sıklığı (YS) (80 cm²/bıldırcın/kafes) grupları ile temel diyete multienzim (1 g/kg diyet) katkısı yapılmış Enzim grubu (E) (80 cm²/bıldırcın/kafes) olarak dizayn edilmiştir. Enzim grubunun canlı ağırlığı (28. ve 42. günler arasında) YS grubu ile karşılaştırıldığında artmıştır (P<0.01). Canlı ağırlık kazancı ve yem tüketimi (8-42. günler) E grubunda YS grubundan daha yüksek bulunmuştur (P<0.01). Yemden yararlanma ve ölüm oranları YS ve E grupları arasında benzer bulunmuştur. Mevcut çalışmanın sonuçları, 1 g/kg diyet dozunda multienzim katkısının yoğun yerleşim sıklığında yetiştirilen Japon bıldırcınlarının performansını geliştirdiğini göstermiştir.

Enzimler genel olarak yemlerin sindirilebilirliğini arttırmak suretiyle, yemden yararlanma (YY) yeteneğini yükseltmek amacıyla kullanılmaktadır. Enzim kullanımı ile yemlerin sindirilebilirliği ve metabolik enerji değerleri yükseltilir³. Önceki araştırmalarla kanatlı diyetlerinde enzim katkılarının sindirim^4,5, endojen mikrofloranın çeşitliği⁶ ve aktivitesi ile immun fonksiyonlar üzerine⁷ etkilerinin olduğu bildirilmektedir. Khaksar ve ark.^8, nişasta tabiatında olmayan polisakkaritleri (NOP) yıkımlayan enzim katkılarının, immun sistem üzerine olumlu etkileri olduğunu bildirmişlerdir.

Bu çalışmada, yerleşim sıklığı altındaki bıldırcınların diyetlerine multienzim katılmasının performans parametreleri üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: Araştırmada kullanılan rasyon bileşimleri, %

Denemenin 8, 14, 28, 35 ve 42. günlerinde 0.1 g'a hassas terazide tartımları yapılarak canlı ağırlıkları (CA) ve 14, 28, 35 ve 42. günlerde canlı ağırlık artışları (CAA) tespit edilmiştir. Araştırma süresince gruplardaki ölüm sayıları kaydedilmiştir.

Araştırmada alt grupların yem tüketimleri tartılarak verilmiş ve her grubun ortalama yem tüketimi (YT) 14, 28, 35 ve 42. günlerde verilen yemlerden artan yemler çıkarılarak hesaplanmıştır. Gruplarda 14, 28, 35 ve 42. günlerde belirlenen YT miktarlarının aynı günlerde belirlenen CAA değerlerine bölünmesiyle yemden yararlanma oranları (YYO) belirlenmiştir.

İstatistik analizlerde SPSS paket programı kullanılmıştır. Grupların karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi, Duncan çoklu karşılaştırma testi uygulanmıştır. Gruplar arasındaki ölüm oranlarının karşılaştırılmasında Ki kare testi kullanılmıştır¹⁰.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 2: Farklı yerleşim sıklığında yetiştirilen Japon bıldırcınlarının ortalama canlı ağılık, canlı ağılık artışı, yem tüketimi, yemden yararlanma ve ölüm sayıları ile oranları

Yerleşim sıklığı uygulanan ve multienzim katılan yemle beslenen grubun, yerleşim sıklığı uygulanan ve temel rasyonla beslenen YS grubuna göre CA ve YT'nin artması enzim katkısının sindirilebilirliği artırmasından kaynaklanabilir. Nitekim yumurtacı bıldırcın rasyonlarına %40-60 düzeyinde tritikale ilavesinin yumurta verimi, kuluçka randımanı, döllülük oranı, yumurta özgül ağırlığı, yumurta kabuk kalınlığı, yumurta ak ve sarı indeksi ile haugh birimini etkilemediği, fakat yumurta ağırlığının düşmesi yanında YY'nın iyileştiği bildirilmiştir. Kocaoğlu ve İşcan^14, aynı çalışmada, rasyona %40 düzeyinde tritikale ile birlikte enzim ilavesinin YY ve yumurta verimini, enzim içermeyen gruba göre önemli oranda artırdığı, %60 tritikale ile birlikte enzim ilavesinin yumurta verimine önemli bir etkisinin olmadığı, bununla birlikte yumurta verimi, yumurta ağırlığı, YYO, kuluçka randımanı ve döllülük oranı bakımından en iyi değerin %40 tritikale ve 1 g/kg ticari enzim (ksilanaz ve proteaz) kullanımı ile elde edildiğini belirterek, %40 oranında tritikale kullanımını tavsiye etmişlerdir.

Kanatlılarda NOP'i parçalayan enzimlerin salgılanmaması ile birlikte sindirim kanalının kısa olması tahıl danelerinin kullanımını sınırlandırmaktadır. Bu nedenle yemlerde değişik enzim karmaları (ksilanaz, β- glukonaz, pektinaz, α-amilaz, sellülaz ve proteaz vb.) üzerinde çalışmalar yapılmıştır¹⁵. Tahılların yer aldığı yem karmalarına ß-glukanaz, arabinaz ve ksilanaz gibi enzimlerin ilave edilmesiyle bazı olumsuzlukların ortadan kalktığı bildirilmiştir^16,17.

Genellikle kanatlı diyetlerinde buğday, tritikale, arpa gibi yem kaynakları kullanıldığı zaman sindirimin gelişmesi amacıyla enzim katkıları yapılmaktadır. Yapılan bazı çalışmalarda mısır-soya temelli yemlere α- amilaz katkısının^18,19 ya da ksilanaz, proteaz ve amilazın multi biçimde²⁰ katılmasının broyler performasını geliştirdiği bildirilmiştir. Yine kanatlılarda multi karbonhidrat enzimlerinin kullanımı ile yağ sindiriminin ve metabolik enerjinin kullanımının arttığı bildirilmiştir⁶. Yerleşim sıklığının azalması ile yağ oranının düştüğü, etin protein oranını arttırdığı ve etin yağ asidi kompozisyonunun değiştiği bilinmektedir²¹. Bu çalışmada yerleşim sıklığı altında multienzim verilen bıldırcınların genel olarak iyi bir performans göstermesi ve istatistiki olarak önemli düzeyde gelişme olduğunun görülmesi (Tablo 2) yağ sindiriminin artmasına ve buna bağlı olarak enerjinin kullanımının⁶ daha etkin olmasına bağlanabilir. Böylece yerleşim sıklığından kaynaklanan stresin kısmen elimine edildiği kanısına varılmıştır. Ayrıca proteaz enzimide protein sindirimi üzerine etki ederek dolaylı olarak enerjinin kullanımını arttırmış olabilir. Enerji kaynağı olarak buğday kullanılan bir çalışmada^22, enzim ilavesinin makrofaj ve monosit sayısını artırdığı belirlenmiştir. Ayrıca, Khaksar ve ark.^8, enzim ilavesinin bağışıklığı artırdığını bildirmişlerdir.

Bu çalışmada yerleşim sıklığından kaynaklandığı düşünülen stresin performans üzerine etkili olduğu görülmüş ve enzim katkısının stresi azalttığı^7,8,22 kanısı ortaya çıkmıştır. Ayrıca karbonhidrat ve protein sindirimindeki²² pozitif etkilerde, enzim grubundaki olumlu sonuçların nedeni olarak açıklanabilir.

Sonuç olarak, etki mekanizması tam olarak bilinmemekle birlikte multienzim katkısının yerleşim sıklığındaki bıldırcınlarda performans üzerine pozitif etki ettiği belirlenmiş ve 1 g/kg diyet düzeyinde yeme katılabileceği sonucu ortaya çıkmıştır.

1) Koçak Ç. Bıldırcın üretimi. İzmir, Türkiye: Bilgehan Basimevi, 1985.

2) Faitarone ABG, Pavan AC, Mori C, et al. Economic trait sand performance of Italian quails reared at different cages stocking densities. Braz J Poultry Sci 2005; 7: 19-22.

3) Karademir G, Karademir B. Yem katkı maddesi olarak kullanılan biyoteknolojik ürünler. Lalahan Hayvancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi 2003; 43: 61-74.

4) Choct M, Hughes RJ, Bedford MR. Effects of a xylanase on individual bird variation, starch digestion throughout the intestine, and ileal and caecal volatile fatty acid productionin chickens fed wheat. Brit Poultry Sci 1999; 40: 419-422.

5) Meng X, Slominski B, Campbell L, Guenter W, Jones O. Theuse of enzyme technology for improved energy utilization from full-fat oil seeds. Part I: Canolaseed. Poultry Sci 2006; 85: 1025-1030.

6) Jozefiak D, Rutkowski A, Jensen BB, Engberg RM. Effects of dietary inclusion of triticale, rye and wheat and xylanase supplementation on growth performance of broiler chickens and fermentation in the gastrointestinal tract. Anim Feed Sci Tech 2007; 132: 79-93.

7) Gao F, Jiang Y, Zhou GH, Han ZK. The effects of xylanase supplementation on growth, digestion, circulating hormone and metabolite levels, immunity and gut micro flora in cockerels fed on wheat-based diets. Brit Poultry Sci 2007; 48: 480-488.

8) Khaksar V, Golian A, Kermanshahi H. Immune response and ileal microflora in broilers fed wheat-based diet with or without enzyme Endofeed W and supplementation of thyme essential oil or probiotic PrimaLac®. Afr J Biotechnol 2012; 11: 14716-14723.

9) National Research Council (NRC). Nutrient Requirements of Poultry. 9th Revised Edition. Washington: National Academy Press, 1994.

10) Özdamar K. SPSS ile Biyoistatistik. 3. Baskı, Eskişehir: Kaan Kitapevi, 1999.

11) Sundrum A. Organic livestock farming – a critical review. Livestock Production Science 2001; 67: 207-215.

12) Puron D, Santamaria R, Segaura JC, Alamilla JL. Broiler performance at different stocking densities. J Appl Poultry Res 1995; 4: 55-60.

13) Jayalakshmi T, Kumararaj R, Sivakumar T, Vanan TT, Thiagarajan D. Influence of stocking densities on litter moisture, microbialload, air ammonia concentration and broiler performance. TANUVAS 2009; 5: 80-86.

14) Kocaoğlu B, İşcan MK. Yumurtacı bıldırcın rasyonlarında farklı oranlarda kullanılan tritikalenin yumurta verimi ve yumurta kalitesine etkisi. Turk J Vet Anim Sci 2003; 27: 949-956.

15) Çimrin T, İvgin Tunca R. Bıldırcın beslemede alternatif yem ve katkıların kullanımı. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2012; 2: 109-116.

16) Cos R, Esteve-Garcia E, Perez-Vendrell A, Brufau J. Effects of the enzyme supplementation (Roxazyme-G) on the performance of chicks fed with diets based on two wheats. 10th Europen Symposium on Poultry Nutrition, Antalya-Türkiye, 15-19 October, 1995; 338-339.

17) Malthlouthi N, Lalle JP, Lepercq P, Juste C, Larbie M. Xylanase and β-glucanase supplementation improve conjugated bile acid fraction in ıntestinal contents and increase villus size of small intestine wall in broiler chickens fed a rye-based diet. J Anim Sci 2002; 80: 2773- 2779.

18) Gracia MI, Aranibar MJ, Lazaro RN, Medel P, Mateos GG. α-Amylase supplementation of broiler diets based on maize. Poultry Sci 2003; 82: 436-444.

19) Gracia MI, Lazaro R, Latorre MA, et al. Influence of enzyme supplementation of diets and cooking–flaking of maize on digestive traits and growth performance of broilers from 1 to 21 days of age. Anim Feed Sci Tech 2009; 150: 303-315.

20) Cowieson AJ, Ravindran V. Effect of exogenous enzymes in maize-based diets varying in nutrient density for young broilers: Growth performance and digestibility of energy, minerals and amino acids. Brit Poultry Sci 2008; 49: 37-44.

21) Arslan A. Yerleşim Sıklığında Yetiştirilen Bıldırcınlarda Antioksidan Etkili Propolisin Performans Karkas Yağ Asitleri ve Bazı Biyokimyasal Parametreler Üzerine Etkisi. Doktora Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2012.

22) Jamroz D. Nutritional factors supporting the immune response in animals. Krmiva 2005; 47: 207-219.