[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ] |
Fırat University Journal of Health Sciences (Veterinary) |
2016, Cilt 30, Sayı 1, Sayfa(lar) 039-044 |
[ English ] [ Tam Metin ] [ PDF ] |
“Kara Hekim: Katran”ın Antalya Veteriner Hekimliği Folklorunda Hayvan Hastalıklarının Tedavisinde Kullanımı |
Ahmet AVCI1, Rahşan ÖZEN2 |
1Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Hava Uçaksavar Er Eğitim Merkezi, İstanbul, TÜRKİYE 2Fırat Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı, Elazığ, TÜRKİYE |
Anahtar Kelimeler: Antalya folkloru, hayvan hastalıkları, katran, sedir ağacı, veteriner hekimliği folkloru |
Anadolu'da medikal amaçlı katran elde edilmesine dair ilk bulguların Yunan hekim Dioscorides (MS I. Yüzyıl) zamanına kadar uzandığı kaydedilmektedir. Anadolu'nun güney kısımlarında yetişen bazı ağaç türlerinden katran elde edildiği ve bu katranın, hem tıbbi hem de veteriner hekimliği folkloru uygulamalarında kullanıldığı bilinmektedir.
Bu araştırmada, Antalya yöresinde sedir (katran) ağacından (Cedrus libani) elde edilen sarı katranın hayvan hastalıklarında kullanımı incelenmiş; yapılan taramalar sonucunda, bölgede “kara hekim” olarak da adlandırılan katranın, hayvanlarda dış ve iç parazit mücadelesinde, çeşitli yaralanmalarda (ağız, tırnak, boynuz vb.), şap hastalığı, yılan sokması, aktinomikoz, apse ve ishal durumları ve arıların Varroa hastalığında, tedavi amacıyla kullanıldığı saptanmıştır. Tedavi edici etkisinin, bileşimindeki yağ asitleri, esterleri, ketonları, alkolleri, fenolleri ve fenollerin metil eterlerinden kaynaklandığı bilgisinden yola çıkıldığında, katranın antiseptik, antiparaziter, sekonder enfeksiyonları önleyici ve antienflamatuar amaçlarla kullanımının rasyonel temellere dayandığı ileri sürülebilir. Sonuç olarak, Antalya ve yöresinde karşılaşılan veteriner hekimliği folkloruna ait bu uygulamaların, binlerce yıllık folklor geleneğinin devamı niteliğinde oldukları ve rasyonel folklorik uygulamalara güzel örnekler oluşturdukları söylenebilir. |
[ English ] [ Tam Metin ] [ PDF ] |
[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ] |