İneklerdeki sindezmokoriyal plasenta nedeni ile anneden fötüsa antikor geçişi gebelik süresince olmamakta ve buzağılar maternal antikorları kolostrum aracılığıyla almaktadır. Bu maternal antikorların alınması ile sağlanan pasif koruma sığır yetiştiriciliğinde buzağıyı bovine viral diyare virüsü (BVDV), sığır herpesvirüs-1 (BHV-1), sığır respiratorik sinsityal virüsü (BRSV), Akabane ve mavidil gibi pek çok viral enfeksiyona karşı korumaktadır
17,18,20,21. SBV enfeksiyonunda da kolostrum ile buzağıya maternal antikor geçişi olmakta ve bu maternal antikorlar 4-8 ay arasında değişkenlik gösteren bir süre zarfında buzağılarda tespit edilebilmektedir
19. Çalışmada incelenen SBV seropozitif ineklerden doğan buzağılarda belirlenen seropozitivitenin kolostrum kaynaklı olduğu saptandı. İlk örneklemedeki serum örneklerinde ELISA ile belirlenen SBV seropozitivitesinin sonraki örneklemelerde seronegatifliğe dönmüş olduğu belirlendi. Elbers ve ark.
19’nın yaptığı çalışma ile uyumlu olarak buzağılardaki maternal antikor seviyesinin 4-8 ay kadar sonra düşüşe geçtiği bu çalışmada doğrulandı. Elbers ve ark.
19’nın yaptığı çalışmada buzağılardaki maternal antikor seviyeleri virüs nötralizasyon testi ile belirlenir iken, mevcut çalışmada maternal antikor seviyeleri indirekt ELISA ile araştırıldı. Elde edilen sonuçların uyumlu olması ile rutin tanıda kullanım kolaylığı ve zaman tasarrufu yönünden ELISA testinin SBV taramalarında kullanılmasının uygun olabileceği görüldü.
Kolostrum alan buzağılardaki maternal antikorlar ile pasif immünitenin süresi her enfeksiyon için aynı değildir. Akabane virüs enfeksiyonunda maternal antikorlar buzağılarda 4-5 aylık iken %90 oranında düşüş göstermektedir 18. Buzağılardaki maternal antikorların düşüş süreleri BVDV için 5-6 ay, BHV-1 için 4-6 ay, BRSV için ortalama 6 aydır 17,22. SBV enfeksiyonunda ise maternal antikor seviyesinin azalması 4-8 ay arasında değişmektedir 19. Maternal antikor seviyesinin düşüş süresi ayrıca ineğin verim yönü, annedeki antikor titresi, buzağının aldığı kolostrum miktarı ve kolostrumun bağırsaklardan emilimi gibi pek çok faktör nedeniyle farklılık gösterebilmektedir. Etçi ineklerde kolostrumdaki immunoglobulin seviyesi süt ineklerine kıyasla daha yüksektir 23. Bu çalışma ile Elbers ve ark. 19’nın yapmış oldukları çalışmada, sütçü inekler üzerine inceleme yapılmış ve sütçü ineklerin buzağılarında SBV özgül maternal antikorların 4-8 ay kadar kaldığı belirlenmiştir. Ancak SBV maternal antikorlarının buzağılardaki seviyesinin ineğin verim türüne göre ne kadar süre devam ettiğine dair karşılaştırmalı bir çalışma henüz bulunmamaktadır.
Hayvanlardaki enfeksiyonun şiddeti ve antikor seviyeleri de kolostrumdaki antikor miktarını etkileyebilmektedir. Ülkemiz genelinde SBV seroprevalansı sığırlarda %39.8 olarak bildirilmiştir 12. Ancak Afyonkarahisar’da SBV’nin süt ineği popülasyonundaki seroprevalansına dair bir veri henüz mevcut değildir. Bu çalışmada ilk örneklemede inek ve buzağılarda %17.56 SBV seropozitiflik saptandı. Fakat kolostral antikorlardan kaynaklanan buzağı seropozitivitesinin ortadan kalkmasıyla birlikte, seropozitiflik ineklerde %13.51 olarak belirlendi. Afyonkarahisar ilinde SBV’nin antikor varlığının sığırlarda belirlendiği ilk çalışmadır.
Yenidoğan buzağılar pek çok enfeksiyona karşı duyarlı durumdadır. Doğum sonrasında kolostrum ile sağlanan pasif immünite ve aşılamalarla sağlanan aktif immünite sayesinde buzağılar pek çok viral, bakteriyel ve paraziter hastalıklara karşı korunmaktadır. Buzağıların aşılanması esnasında mevcut olan maternal antikorlar aşılamanın etkinliğini azaltmaktadır 21,24. SBV enfeksiyonunda buzağılardaki maternal antikorların ortalama 6 ay kadar kalması nedeniyle buzağı aşılamalarının 6 aylıktan sonra uygulanması önerilmektedir 19. Ülkemizde SBV enfeksiyonuna karşı bir aşılama programı bulunmamaktadır. Ancak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu ek beyan ile ülkemize ithal edilen hayvanlarda SBV ile mavi dil enfeksiyonları yönünden tarama yapılması gerekliliği bildirilmiştir 25. Bu beyana göre ülkemiz ithal edilen sığır, koyun, keçi türlerinin gebe dişi damızlıklarının SBV yönünden "Türkiye Cumhuriyeti'ne Gebe Hayvan İhracatı İçin Ek Deklarasyon" aranması koşulu konulmuştur. Ülkemize ithal edilen gebe hayvanların SBV pozitif olarak sonuç vermesi durumunda doğan buzağının kolostrum alması sonrasında maternal antikorlar nedeniyle seropozitif olabileceği testi yapan uzmanlar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır. Kolostrum öncesi serumun alınamadığı durumlarda ise buzağı 8 aylıktan sonra tekrar SBV antikorları yönünden incelenmelidir. Gebelikte oluşan SBV enfeksiyonu sonrasında buzağılar malformasyon bulgularına sahip olabileceği gibi sağlıklı görünümde de doğabilirler. Sağlıklı buzağıların fötal SBV enfeksiyonu geçirip geçirmediğinin belirlenmesi için kolostrum öncesi serum örneğinin alınmasının önemli olduğu gösterilmiştir 26,27.
Sığırlarda yapılan SBV aşı çalışmaları sonucunda inaktif ve attenüe (delesyon mutantı) aşılar geliştirilmiştir 28,29. Bu aşıların henüz gebe hayvanlardaki denemeleri yapılmadığı için güvenli kullanımları, fötal enfeksiyon riski, kolostrumdaki maternal antikor seviyesi gibi noktalar netlik kazanmamıştır. Gebe ineklerin aşılanması ile ilgili çalışmaların yapılması ile bu konudaki açıklık giderilmelidir. Ayrıca doğal SBV enfeksiyonu sonucunda oluşan ve buzağıya aktarılan maternal antikorların buzağıda 8 ay kadar süreyle kaldığı bilinmesine rağmen maternal antikorların buzağıları olası SBV enfeksiyonuna karşı koruyup korumadığı veya ne kadar süre ile koruma sağladığı da henüz bilinmemektedir. Buna rağmen yeni doğan buzağıların SBV enfeksiyonuna karşı pasif bağışıklığının sağlanması amacıyla yetiştiricilerin kolostrum vermesi önem arz etmektedir. Aşılama ve maternal antikor aracılı pasif koruma ile ilgili bu bilimsel boşlukların doldurulması için daha kapsamlı çalışmaların yapılması gerekmektedir.
Sonuç olarak; bu çalışma ile SBV özgül antikorların 8 aya kadar buzağılarda kalabileceği teyit edilmiş, aşılama ve tanıda bu verinin kullanılması önerilmiştir. İlaveten Afyonkarahisar ilinde ilk kez ineklerde SBV seropozitiflik oranı %13.51 olarak belirlenmiştir.
)
