Çalışmada kullanılan ineklerin bölgeye ilk getirildikleri zamanda alınan kan örnekleriyle (D1) diğer örnekleme dönemlerinde (D2, D3 ve D4) analizi yapılan parametreler kıyaslama yapıldığında, total protein, albumin, globulin, glikoz, BUN, Ca, P ve Mg düzeyleri bakımından önemli derecede değişiklikler saptanmıştır. Bu değişimler total protein, albumin, globulin, glikoz, Ca, P ve Mg için artış yönünde gözlenirken, BUN yönünden azalmalar şeklinde saptanmıştır.
Değişik araştırmacılar tarafından13-15 mevsimin biyokimyasal parametreler üzerine etkilerinin olduğu vurgulanmıştır. Ross ve Holiday13 serum albumininin yaz aylarında en düşük olduğunu bildiriken, Rowlands ve arkadaşları15 laktasyonun ilk dönemlerinde albuminin en düşük iken, globulinin yükseldiğini bildirmişlerdir. Fuji ve Yoshimoto14 laktasyondaki ineklerde serum total proteini ile albumin / globulin oranının meraya çıkış aylarında (ilkbahar) yükselmeye başladığını, Ekim ayında en yüksek düzeye çıktığını saptamışlardır. Mevcut çalışmada, ineklerin bölgeye getirildiği ilk dönem olan yaz aylarında alınan kan örnekleriyle kıyaslandığında, diğer dönemlerde (D2, D3 ve D4) total protein, albumin ve globulin düzeylerindeki artışlar yukarıdaki literatür bildirimleriyle uyumlu bulunmuştur. Bunun yanı sıra Lebeda ve Bush16, yapmış oldukları çalışmada yaz ve kış mevsimlerinin total protein düzeyine etkisinin çok az olduğunu saptamışlardır.
Rasooli ve arkadaşları8, sığırların bazı biyokimyasal parametreleri üzerine mevsimsel değişimin etkisini araştırdıkları bir çalışmada, yaz aylarındaki serum glikoz düzeyinin kış aylarına nazaran önemli derecede düşük olduğunu saptamışlardır. Benzer şekilde Eldon ve arkadaşları da11 kış aylarında glikoz düzeylerini daha yüksek saptamışlar ve çevre ısısının glikoz düzeyleri üzerine negatif etkisinin olduğunu vurgulamışlardır. Mevcut çalışmada da, yukarıdaki bildirimlerle uyumlu olarak glikoz düzeyleri yaz aylarına kıyasla diğer dönemlerde daha yüksek düzeyde saptanmıştır.
Yapılan bazı çalışmalarda8,17,18, serum Ca düzeyi yaz aylarına nazaran kış aylarında daha yüksek konsantrasyonda saptanmıştır. Yaz aylarında Ca düzeylerinin düşük olmasının nedeni olarak ta hem ısısın iştah üzerine olan olumsuz etkileri, hem de kış aylarında hayvanlara yedirilen konsantre yem ve silajın etkili olduğu vurgulanmıştır. Yapmış olduğumuz çalışmada da Ca düzeyi, yukarıdaki literatür bildirimleriyle uyumlu olarak yaz aylarına oranla diğer dönemlerde daha yüksek saptanmış ve bu duruma özellikle kışın hayvanlara yedirilen konsantre yemin etkili olduğu düşünülmüştür.
Değişik araştırmacılar18,19 inorganik fosforu kış aylarında yüksek, sonbahar ve bahar aylarında düşük düzeyde saptamışlardır. Çalışmada saptanan P düzeyleri de bu bildirimlerle uyumlu bulunmuştur.
Payne ve arkadaşlar20 ile Rowland ve arkadaşları10 Kış aylarına nazaran yazın BUN değerini daha yüksek saptamışlar ve bu hayvanlarda özellikle sıcak dönemlerde kan üre düzeylerinin yüksek saptanmasının nedeni olarak, ısı etkisiyle oluşan ekstrasellüler sıvı kaybına işaret etmişlerdir. Mevcut çalışmadaki ineklerde yaz aylarında saptanan yüksek BUN düzeyi bu literatür bildirimleriyle uyumlu bulunmuştur.
Yapılan bir çalışmada8, serum magnezyum konsantrasyonu kış mevsiminde en düşük düzeyde saptanırken, sonbaharda en yüksek seviyede saptanmıştır. Benzer şekilde Kiatoko ve arkadaşları21 sonbahar döneminde ölçülen Mg'un kış dönemindeki düzeylere kıyasla daha yüksek olduğunu belirtmişlerdir. Yokuş ve arkadaşları2 serum Mg düzeylerinin mevsimlere bağlı olarak değiştiğini ve yazın en düşük düzeyde saptadıklarını bildirmişlerdir. Mevcut çalışma bulgularına bakıldığında en yüksek Mg düzeyinin sonbahar döneminde saptandığı (D2) anlaşılmakta olup, yukarıdaki bildirimlerle uyumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Yine bu çalışma sonucunda mevsimsel değişime bağlı olarak ALT, AST, GGT, LDH, T.bilirubin, CK, Fe, Cl, K ve Na düzeyleri bakımından, her ne kadar düzeyler arasında farklılıklar olsa da, istatistiksel anlamda herhangi bir farklılık saptanmamıştır.
Sonuç olarak sığırlarda mevsimsel değişimin farklı metabolitler üzerinde etkili olduğu ve mevsim değişikliğine maruz kalan hayvanlarda metabolik parametreler yorumlanırken bu durumun akılda tutulması gerektiği sonucuna varılmıştır.
)
