Bu olgu sunumunda sığırlarda nadiren karşılaşılan lipom olgularına klinik yaklaşım ve tanının ön plana çıkarılması amaçlandı.

İlk olgu 2 yaşlı, dişi, Holstein ırkı sığırın klinik muayenesinde servikal bölgenin her iki tarafında belirlenen kitlesel lezyon görüldü. Lezyonlar sağ servikal bölgede 8x5 cm boyutlarında, sol servikal bölgede ise 10x9.5 cm boyutlarındaydı (Şekil 1A). Her iki kitlesel lezyon da deri altında kısmi harekete sahipti. İkinci olgu olan 8 yaşlı, İsviçre esmeri, dişi sığırın sol servikal bölgesindeki kitle 38.7 cm uzunluğunda ve 14 cm çapındaydı. Distal kısımda keratinizasyon bulunan kitle, pediküllü bir yapıya sahipti (Şekil 2A). Bu olguda keratinizasyonun (Şekil 3A) travmaya bağlı şekillendiği hasta sahibi tarafından belirtildi.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 1: (A) İlk olgunun sol servikal bölgesindeki lipom. (B) Termogramda kütlenin merkezinden elde edilen sıcaklık değeri. Termografik görüntüde lezyon sınırlarının çevre dokudan net bir şekilde ayrım gösterdiği izleniyor.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 2: (A) İkinci olgunun klinik görünümü ve (B) elde edilen termogramı. Termogramdaki sıcak alan (koyu kırmızı renk) kitlenin distalindeki keratinize doku (açık mavi renk) üzerinden başlayıp, mediale doğru bir hat şekilde devam ediyor.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 3: (A) İkinci olgudan ekstirpe edilen lipom, (B) keratinize distal ucu ve bunun kesit yüzü.

İlk olguda kitlesel lezyonun termal kamera ile belirlenen sıcaklığı lezyonu sınırlandıracak şekilde çevre dokudan daha yüksekti (Şekil 1B). Bu olguda kitlenin ve çevre dokunun sıcaklık farkı yaklaşık olarak 5.8 ºC idi. İkinci olguda ise keratinize doku ile servikal bölgeye bağlanan deri arasında sıcaklık artışı gösteren bir hattın kitlenin medialine doğru yöneldiği belirlendi (Şekil 2B). İntraoperatif değerlendirmede bu hatla uyumlu vasküler seyir izlendi. Her iki olguda da kitlelerin zaman içerisinde yavaş bir gelişim gösterdiği belirtildi ve palpasyonunda ağrı bulgusuna rastlanılmadı. Olguların 5 MHz’lik konveks propla yapılan ultrasonografik muayenelerinde yağ doku görüntü karakteristiği ile uyumlu diffüz ekojenik ve sınırları belirgin lezyon saptandı (Şekil 4). Lezyonların içerisinde ekoik çizgilerin varlığı görüldü.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 4: İkinci olgundan elde edilen lipomun ultrasonografik görüntüsü.

Ayakta sedasyon sağlayacak dozda Xylazine HCL (0.025 mg/kg, İ.M., Rompun®, Bayer) uygulandıktan sonra lokal anestezi eşliğinde (Lidokain HCl, Jetokain®, Adeka) yapılan total ekstirpasyonda kitlelerin altındaki kas dokusu ve fasya ile ilişkisi olmadığı için, çevre dokudan kolay bir şekilde diseke edildi. Subkutan doku ve deri rutin şekilde kapatıldı. Kitlelerin kesit yüzlerinin makroskopisi birbirine benzer şekilde olup, vasküler yapının azlığı ile kendini belli eden yağ dokudan ibaretti (Şekil 3B). İkinci olguda uzaklaştırılan kitlenin ağırlığı 2.7 kg olarak ölçüldü. Ayakta sedasyon sağlayacak dozda Xylazine HCl ve lokal anestezi uygulaması kitlelerin extirpe edilebilmesi için yeterli oldu. Postoperatif 3 gün boyunca meloksikam etken maddeli antienflamatuaranaljezik (0.5 mg/kg, S.C., Maksicam-Sanovel) kullanıldı.

Uzaklaştırılan kitlelerden alınan dokuların histopatolojik incelemelerinde büyük yağ vokuolleri, iyi differansiye lipositlerle adipoz doku belirlendi. Bu sitolojik bulgulara ve altındaki dokuya infiltre olmamasına göre basit lipom tanısı konuldu.

İkinci olguda zaman içerisinde oldukça büyük boyutlara ulaşan bu kitlenin distal kısmının keratinize olması, hasta sahibinin ampirik müdahalesine ve yatıp kalkma, yem yeme sırasında oluşan süregen travmaya bağlı geliştiği düşünüldü.

Makroskopik olarak lipomların kesit yüzeyleri birbirine benzer, bazen kesit yüzeylerine kireçlenme gibi değişikliklere rastlanır. Bu değişimler, lipid yapıların kristalleşmesine ilişkin olabilir¹². Sunulan olgularda lipomların kesit yüzeylerinin birbirine oldukça benzediği belirlendi ancak kireçlenme gibi değişikliklere rastlanmadı.

İnsan hekimliğinde ultrasonografi (US), subkutan tümörlerin ve periferal lenf nodüllerinin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Subkutan tümörlerin ultrasonografik incelemesi ile tümörün iç yapısı, hacmi, derinliği, çevre dokularla ilişkisi ve bitişiğindeki vasküler yapılar ayrıntılı olarak değerlendirilebilmektedir¹³. Sığırlarda servikal bölge apselerine sıklıkla rastlanılmaktadır. Özellikle klinik incelemede soğuk apselerin kıvamı ve yerleşimi gibi özellikleri ile birinci olguda olduğu gibi subkutan lipomlar birbirine benzeşebilir. Bu benzerlik US ile rahatlıkla ortadan kaldırılabilir. Ultrasonografi ile subkutan dokundaki izoekoik veya ekojenik kitle görüntüsünün lipomdan güçlü şekilde şüphe ettireceği ve kitle içerisinde ekoik çizgilerin bulunması lipom olasılığını artıracağı bildirilmektedir. Bu bulgulara göre lipomun ultrasonografik tanısında %88.1 gibi yüksek bir sensitivite oranı elde edilmiştir¹⁴. Her üç kitlede de literatür verilerle^13,14 benzer US bulgular elde edildi ve US bulguları lipom tanısının etkinliğini artırdı.

Yüzeysel tümörlerde anjiyogenezis ve tümörün seyrini izlemek için termografi kullanılmaktadır. Termografik olarak tümör yüzey sıcaklığı sağlıklı dokudan 1-2ºC daha fazla olduğu ve bu sıcaklık farkının tümördeki vaskülarizasyon artışından kaynaklandığı belirtilir¹⁵. İlk olgudan elde edilen termografik değerler, bu literatür bilgiyi desteklemektedir. İkinci olguda belirlenen sıcak hattın intraoperatif süreçte de gözlendiği gibi belirgin vasküler damar seyrine bağlı şekillenmiş olabileceği düşüncesini kuvvetlendirmektedir. Bu iki olgunun termografik görüntülerinin karşılaştırılması yapıldığında daha küçük boyuttaki lipomlarda homojen bir sıcaklık artışına karşın kitlenin çok daha büyük olduğu olguda ise homojenitenin yerini heterojen bir görüntüye bıraktığı net bir şekilde izlendi.

Sonuç olarak, sunulan olgularda klinik bulguya neden olmasa da basit lipom olgularının küçük bir yumru şeklinde başlayarak giderek büyüme göstermesi ile travmaya açık hale gelmesi beklenilen bir olasılık olabileceği görülmektedir. Ultrasonografik muayenenin sıklıkla görülen enjeksiyon kökenli apseler ile solid yapıların birbirinden ayırt edilmesine katkı sağlayabileceği gibi az rastlanılsa da ultrasonografik bulguların subkutan lipom tanısında göz ardı edilmemesi gerektiği düşünülmektedir.

1) Bartuma H, Domanski HA, Von Steyern FV, et al. Cytogenetic and molecular cytogenetic findings in lipoblastoma. Cancer Genet Cytogen 2008; 183: 60-63.

2) Pulley LT, Stannard AA. Tumours of the skin and soft tissues. In: Moulton LE. (Editor). Tumours in Domestic Animals. 3nd Edition, California: Berkeley 1990: 1-60.

3) Goldschmidt MH, Hendrick MJ. Tumors of the skin and soft tissues. In: Meuten DJ. (Editor). Tumors in Domestic Animals. Iowa: Wiley-Blackwell 2002: 45-100.

4) Hartingan PJ, Flynn JA. An unusual form of lipoma in cattle: Multiple subcutaneous tumours in the Dewlap. Vet Rec 1973; 20: 536-537.

5) Chevılle FN. Characterizing the Neoplasm. In: Ackerman M, Andreasen C. (Editors). Introduction to Veterinary Pathology. Iowa: Iowa State University Press 1999: 281- 283.

6) Frazier KS, Herron AJ, Dee JF, Altman NH. Infiltrative lipoma in a canine stifle joint. J Am Anim Hosp Assoc 1993; 29: 81-83.

7) Mayhew PD, Brockman DJ. Body cavity lipomas in six dogs. J Small Anim Prac 2002; 43: 177.

8) Ikeda BO. Billateral retroperitoneal lipomata in a neonatal calf. Vet Rec 1976; 98: 280.

9) Kumar DD, Muralikrishna BV, Ramakrishna V. Dystocia due to foetal lipomatosis in a she buffalo. Indian Vet J 1997; 74: 687-688.

10) Mukherjee SC, Shivaji A. Congenital lipomatosis in a buffalo-calf. Indian J Vet Pathol 1983; 7: 75-76.

11) Saik JE, Diters RV, Wortman JA. Metastasia of a welldifferentiated liposarcoma in a dog and a note on nomenclature of fatty tumours. J Comp Pathol 1987; 97: 369-373.

12) Vitovec J, Proks C, Valvoda V. Lipomatosis (fat necrosis) in cattle and pigs. J Comp Pathol 1975; 85: 53-59.

13) Ulrich J, Gollnicki H. Differential diagnosis of cutaneous and subcutaneous tumours assessed by 7.5 MHz ultrasonography. J Eur Acad Dermatol Venereol 1999; 12: 187-189.

14) Kuwano Y, Ishizaki K, Watanabe R, Nanko H. Efficacy of diagnostic ultrasonography of lipomas, epidermal cysts, and ganglions. Arc Dermatol 2009; 145: 7.

15) Xie W, Mccahon P, Jakobsen K, Parish C. Evaluation of the ability of digital infrared imaging to detect vascular changes in experimental animal tumours. Int J Cancer 2004; 108: 790-794.