Çalışma sonucunda, Jersey ırkı sığırların 100, 200 ve 305 günlük süt verimi ortalamaları sırasıyla 1334.16±13.14, 2591.17±22.76 ve 3793.79±42.83 kg olarak tespit edilmiştir. 305 günlük süt veriminin %35.17'sinin laktasyonun ilk 100 gününde, %33.14'ünün ikinci 100 gününde ve %31.69'unun son 105 gününde üretildiği tespit edilmiştir. 305 günlük süt verimi, yurt dışında 4500 kg'ın üzerindeki birçok araştırmadan
10-12 daha düşük, aynı işletmede 2500-3500 kg arasındaki araştırmalardan
3,5-7,13-15 daha yüksek, Teke ve Akdağ
8 tarafından 3786 kg olarak bildirilen çalışmaya ise yakın bulunmuştur. 305 günlük veriminin işletmede daha önce yapılan birçok araştırmadan yüksek bulunması verilerin farklı dönemlere ait olması ya da diğer çalışmalardan farklı olarak direk bilgisayardan alınmasına bağlanabilir. Diğer taraftan, işletmede yapılan son çalışmalardan birine yakın bulunması da son yıllarda işletmedeki muhtemel bir verim artışı ile ilişkilendirilebilir.
Buzağılama yaşının 100, 200 ve 305 günlük süt verimi üzerine etkisi önemsiz bulunmuştur. Benzer şekilde, buzağılama yaşının 305 günlük süt verimi üzerine etkisi önemsiz bulan çalışmalar16,17 olmasına rağmen, önemli bulan araştırmalar18,19 da mevcuttur. Şahin6 aynı işletmede buzağılama yaşının 305 günlük süt verimi üzerine etkisini önemli bulmuştur. İki çalışma arasındaki farkın verilerin farklı dönemlere ait olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Buzağılama yılının 100, 200 ve 305 günlük süt verimi üzerine etkisi farklı düzeylerde (P<0.05, P<0.01 ve P<0.001) önemli bulunmuştur. Bu çalışma sonuçlarıyla uyumlu olarak, buzağılama yılının 305 günlük süt verimi üzerine etkisini önemli bulan birçok araştırma mevcuttur6,8,9,16,20-22. İşletmede en yüksek 100 ve 200 günlük süt verimi 2007 yılında, 305 günlük süt verimi 2006-2007 yıllarında elde edilmiştir. Her üç dönemde de en düşük süt verimi 2005 yılında elde edilmiştir. 2005 yılındaki verim düşüklüğü o yıl işletmenin bakım ve besleme şartlarındaki bir problemden ya da subklinik veya kronik bir hastalıktan kaynaklanmış olabilir.
Laktasyon sayısının 100, 200 ve 305 günlük süt verimi üzerine etkisi önemli olmuştur (P<0.001 ve P<0.01). Benzer şekilde, laktasyon sayısının 305 günlük süt verimi üzerine etkisi önemli bulan birçok araştırma mevcuttur6,8,9,17,20-24. 100, 200 ve 305 günlük dönemde 1. laktasyon veriminin diğerlerinden daha düşük olduğu, 2 ve daha sonraki laktasyon verimleri arasında önemli bir fark olmadığı tespit edilmiştir. En yüksek süt verimi 100 ve 305 günlük dönemde 4. laktasyondaki ineklerden, 200 günlük dönemde 5 ve üzeri laktasyon dönemindeki ineklerden elde edilmiştir. Benzer şekilde, Jersey ırkında en yüksek süt verimini Teke ve Akdağ8 5 ve üzeri, Şahin6 ise 6. laktasyondaki ineklerde tespit etmiştir.
Buzağılama mevsiminin 100, 200 günlük süt verimine etkisi önemli bulunurken (P<0.001 ve P<0.01), 305 günlük süt verimi üzerine etkisi önemsiz olmuştur. Çalışma sonuçlarıyla uyumlu olarak, buzağılama mevsiminin 305 günlük süt verimine etkisini önemsiz8,16,19,23,24 bulan araştırmaların yanında önemli6,9,17,18,20-22 bulan araştırmalar da mevcuttur. Kışın buzağılayan ineklerin 100 günlük süt veriminin diğerlerinden daha yüksek olduğu, 200 günlük süt veriminin kış≥sonbahar>ilkbahar>yaz şeklinde sıralandığı tespit edilmiştir. Genel olarak kışın buzağılayan ineklerin laktasyonun 100 ve 200 günlük döneminde daha fazla süt verdiği söylenebilir. Bu durum, kışın buzağılayan ineklerin doğum sonrası negatif enerji dengesinde oldukları dönemde ilkbaharın uygun iklimsel koşulları ve yeşil mera imkânları ile yüksek süt verimlerini bir süre daha devam ettirmelerine bağlanabilir.
Jersey ırkı sığırların ilk buzağılama yaşı, servis periyodu ve buzağılama aralığı ortalamaları sırasıyla 836.524±5.471, 102.845±7.836 ve 369.800±2.053 gün olarak tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, 836.524±5.471 gün, yani yaklaşık 27.9 ay olarak tespit edilen ilk buzağılama yaşı, aynı ırkta 30 ay olarak bildirilen araştırmadan25 daha düşük, 26 ay olarak bildirilen araştırmalardan26,27 daha yüksek, 28.4 ay olarak bildirilen araştırmaya6 yakın bulunmuştur. 102.845±7.836 gün olarak tespit edilen servis periyodu, 90 günün altında bildirilen araştırmalardan28,29 daha yüksek, 120 gün ve üzerinde bildirilen araştırmalardan10,12 daha düşük, 97 gün olarak bildirilen araştırmaya6 ise yakın bulunmuştur. 369.800±2.053 gün olarak tespit edilen buzağılama aralığı 390 günün üzerindeki araştırmalardan12,14,29 daha düşük, 365-375 gün arasındaki araştırmalara5-7,13 ise yakın bulunmuştur.
Buzağılama mevsiminin, servis periyodu üzerine etkisi önemli bulunurken (P<0.001), ilk buzağılama yaşı ve buzağılama aralığı üzerine etkisi önemsiz olmuştur. Bu çalışma sonuçları ile uyumlu olarak, buzağılama mevsiminin servis periyodu üzerine etkili olduğunu bildiren araştırmalar mevcuttur6,9,22,30. Benzer şekilde, buzağılama mevsiminin ilk buzağılama yaşı22,30,31 ve buzağılama aralığı17,23,31-33 üzerine etkisini önemsiz bulan çalışmalar da vardır. En iyi servis periyodu değerleri kışın ve ilkbaharda buzağılayan ineklerden elde edilmiştir. Genel olarak kışın ve ilkbaharda buzağılayan ineklerin servis periyodunun kısa olduğu, sonbahar ve yazın buzağılayan ineklerde servis periyodunun giderek attığı söylenebilir. Benzer şekilde, Şahin6 Jersey ırkında, Gürses ve Bayraktar9 Holştayn ırkında kışın buzağılayan ineklerin servis periyodunun daha kısa olduğunu bildirmiştir.
Buzağılama yılının ilk buzağılama yaşı ve buzağılama aralığı üzerine etkisi önemli (P<0.001), servis periyodu üzerine etkisi önemsiz bulunmuştur. Bu çalışma sonuçları ile uyumlu olarak buzağılama yılının ilk buzağılama yaşı9,22,31 ve buzağılama aralığı6,9,22,30,32 üzerine etkisi önemli bulan çalışmalar mevcuttur. Ayrıca buzağılama yılının servis periyodu üzerine etkisini önemsiz bulan çalışmalar da vardır9,17,19,33. Araştırmada en iyi ilk buzağılama yaşı 2007-2009 yılları arasında elde edilirken, en kısa buzağılama aralığı 2003-2004 yılında tespit edilmiştir.
Buzağılama yaşının buzağılama aralığı üzerine etkisi önemli bulunurken (P<0.001), servis periyodu üzerine etkisi önemsiz bulunmuştur. Bu sonuçlar ile uyumlu olarak buzağılama yaşının buzağılama aralığı üzerine etkisinin önemli bulan araştırmalar mevcuttur6,9,33. Buzağılama yaşının servis periyodu üzerine etkisi önemli bulan araştırmaların6,9,33 yanında önemsiz bulan çalışmalar da mevcuttur17,19. En kısa buzağılama aralığı 3 yaşında buzağılayan ineklerde tespit edilmiştir. Buzağılama yaşının buzağılama aralığı yönünden 6+≥5>4>3 şeklinde sıralandığı belirlenmiştir. Genel olarak buzağılama yaşı arttıkça iki buzağılama arası geçen sürenin de arttığını söylenebilir. Benzer olarak, Holştayn ırkında da buzağılama yaşı arttıkça buzağılama aralığının arttığı bildirilmiştir9.
Laktasyon sayısının buzağılama aralığı (P<0.001) ve servis periyodu (P<0.05) üzerine etkisi önemli olmuştur. Benzer olarak laktasyon sayısının buzağılama aralığı ve servis periyodu üzerine etkisini önemli bulan birçok araştırma mevcuttur9,22,33. En kısa servis periyodu 1. ve 4. laktasyonundaki ineklerde tespit edilmiştir. Laktasyon sayısının buzağılama aralığı yönünden 2>3>4≥5+ şeklinde sıralandığı tespit edilmiştir. Genel olarak laktasyon sayısı arttıkça buzağılama aralığının azaldığı söylenebilir. Benzer şekilde, Holştayn ırkında da laktasyon sayısı arttıkça buzağılama aralığının azaldığı bildirilmiştir9,34.
Sonuç olarak, Türkiye'de yetiştirilen Jersey ırkı sığırların süt ve döl verim özellikleri bilgisayar destekli sağım sistemlerinden elde edilen veriler kullanılarak belirlenmiştir. Laktasyonun erken dönemi ve ortasını ifade eden 100 ve 200 günlük süt verimleri tespit edilmiştir. Laktasyonun farklı dönemlerindeki süt verimleri ile döl verim özellikleri üzerine çevresel faktörlerin etkileri ortaya çıkartılmıştır. 305 günlük süt veriminin genel olarak iyi durumda olduğu söylenebilir. Bununla birlikte, Jerseylerin dünyanın farklı bölgelerindeki verimleri göz önüne alındığında, mevcut süt veriminin daha da arttırılabileceği düşünülmektedir. İlk buzağılama yaşı Jersey gibi erken gelişen bir ırk için biraz yüksek bulunmuştur. Buzağılama aralığı süt sığırcılığında hedeflenen sınırlar içerisinde olmasına rağmen servis periyodunun ideal sınırların biraz üzerinde olduğu söylenebilir. Düzenli kızgınlık takibi ve iyi bir sürü yönetimi ile birlikte servis periyodu ve buzağılama aralığı daha da kısaltılabilir.
)
)
)
