[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi
2015, Cilt 29, Sayı 2, Sayfa(lar) 097-102
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Mustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniği'ne Getirilen Olguların Değerlendirilmesi, 1293 Olgu (2009-2013)
Cafer Tayer İŞLER, Muhammed Enes ALTUĞ, Mehmet Zeki Yılmaz DEVECİ, Ramazan GÖNENCİ, Ziya YURTAL
Mustafa Kemal Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Cerahi Anabilim Dalı, Hatay, TÜRKİYE
Anahtar Kelimeler: Cerrahi, hastalıklar, istatistik, Retrospektif çalışma
Özet
Bu retrospektif çalışmada, 2009-2013 yılları arasında Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniğine getirilen olguların genel değerlendirilmesi yapıldı. Beş yılda toplam 1293 olgunun; %56.45 pet hayvanları, %28.53 çiftlik hayvanları, %11.28 kanatlı hayvanlar, %3.71 egzotik hayvanlar oluşturmuştur.

Hasta potansiyelini en fazla pet hayvanlarının oluşturduğu ve yıllara göre artış gösterdiği, çiftlik hayvanlarının ikinci sırada olduğu, sonrasında yabani ve egzotik hayvan hasta potansiyelinin de önemli olduğu gözlenmiştir. Hastaların 738'ine (%57.08) medikal ve 555'ine (%42.92) operatif sağaltım uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Hastaların %0.46'sı müdahale edilemeden veya müdahale esnasında ölmüş ve %1.93'ü ötenazi/kesime sevk edilmiştir. Kliniğimizde en sık karşılaşılan hastalıklar ise; pet hayvanlarında genel cerrahi hastalıklar (%42.60), çiftlik hayvanlarında genel cerrahi hastalıklar (%28.18), yabani kanatlı hayvanlarda ortopedik hastalıklar (%87.17), evcil kanatlı hayvanlarda genel cerrahi hastalıklar (%50.00), egzotik hayvanlarda ortopedik hastalıklar (%70.83) olarak tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; tüm hayvan gruplarında en sık karşılaşılan sorunlar arasında ortopedik hastalıklar ile yumuşak doku hastalıkları olduğu, göz hastalıklarının da yaklaşık %10 gibi önemli bir orana sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca; hastaların çoğunluğunun uzmanlık gerektiren ve pratisyen hekimlerin gönderdiği zor olgulardan oluştuğu dikkate alındığında; MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniği bölge hayvancılığı ve yaban hayatı sorunlarının çözümüne önemli katkılar sunmaktadır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Retrospektif çalışmalar; potansiyel olguları ve uygulanacak sağaltım şekillerini bütüncül olarak değerlendirmenin yanı sıra geleceğe yönelik projeleri ve planlamaları bir temele dayandırmak açısından oluşturduğu çıktılar nedeniyle veteriner ve beşeri tıp alanlarında önemli bir yere sahiptir. Çeşitli illerde, veteriner hastanelerine getirilen hastaların; ya toplu dönemler halinde1-9 ya da hayvan5,7-20, organ1,6,12,18,21 veya hastalıklar7-9,13,14,16,17,20,21 yönünden retrospektif değerlendirmeleri yapılmıştır. Hastalıklar hayvanlarda tür bazında en çok sığırlarda3-5 ve köpeklerde1 karşılaşıldığı belirtilmiştir. Hasta dağılımının en fazla %64.02 ile pet hayvanları ve 2.sırada ise %33.44 ile çiftlik hayvanları olduğunu bildirilmiştir 1. Çiftlik hayvanlarında %49.59 ve pet hayvanlarında ise %46.04 olarak bildirilmiştir. Hastalıkları en fazla gelen vaka tür ve hastalık tiplerini incelenmiş ve sırasıyla; sığırlarda eklem hastalıkları, köpeklerde ve kedilerde kemik ve iskelet sistemi hastalıkları, şahinlerde ateşli silah yaralanmaları ve ekstremite kemik kırıkları ile karşılaşıldığı tespit etmişlerdir 1. Olgularını hasta tür ve karşılaşılan hastalıklar açısından inceleyen bir çalışmada; ilk üç türün sığır, köpek ve kedi olduğunu rapor etmiş bu türlerdeki hastalıkların ise; eklem hastalıkları, ortopedik ve iskelet sistemi hastalıkları olduğu belgelemişlerdir1. Elma3 hastalığa yakalanan hayvanları türlere göre sıralarken 1. sırada sığır, daha sonra da atlar geldiğini açıklamıştır.

    Çalışmalar incelendiğinde bölgesel olarak hasta türü ve hastalıkların insidansı önemli oranda değişiklik göstermektedir. Bu sebeple; bu çalışma ile 2009-2013 yılları arasında MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniğine getirilen hasta hayvan türleri, türlerdeki hastalıkların lokalizasyonları incelenmesi, bölgesel olarak hastalıkların insidansı ve portföyü açığa çıkarılması ve bölgesel hekimliğin istifadesinin arttırılması amaçlanmıştır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Materyal ve Metot
    Bu retrospektif çalışmada 2009-2013 yılları arasında MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniğine getirilen olgular değerlendirilmiştir. Bu yıllar içerisinde kliniğe getirilen toplam 1293 olgu incelenmiş; olgular tür, cinsiyet, yaş ve hastalık şekilleri açısından kategorize edilerek, insidansı belirlenmiştir. Çalışmamızda istatistiki olarak yüzdelik ortalama değer kullanılmıştır.
  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Bulgular
    Genel İnsidans; Cerrahi Kliniğimize gelen hastalar yıllık bazda değerlendirildiğinde hasta sayısının yıllara göre arttığı ve 151'den 348'e yükseldiği belirlenmiştir (Şekil 1).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 1: MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniği yıllara göre hasta sayıları göstergeleri

    Hayvan türü; hastaların hayvan grubuna göre değerlendirilmesine ait istatistiki sonuçlar Şekil 2'de verilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 2: MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniğine getirilen olguların türlere göre dağılımı (%)

    Hastaların hayvan türüne göre yüzde değerler ise; %43.38 Köpek, %12.06 Kedi, %1 Kemirgenler (Tavşan, Hamster, Kobay), %24.36 Sığır (Sığırların %18.25'i Buzağı), %1.70 Koyun, %1.62 Keçi, %0.85 Tek tırnaklılar, %6.03 Yabani kanatlı ve %5.25 Evcil kanatlı hayvanlar, %3.71 Egzotik hayvanlar oluşturmuştur. Yıllara göre kliniğimize gelen hayvan türleri ve yıllık sayıları Tablo 1'de verilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 1: 2009-2013 yılları arasında MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniği hastalarının bakım amacına ve türlere göre gruplandırılması

    Cinsiyet; Kliniklerimize getirilen toplam hastaların %56.92'si erkek, %43.15'i ise dişi olarak belirlendi. Yıllara göre erkek/dişi hasta oranları ve sayıları Tablo 2'de gösterilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 2: MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniği hastalarının Yıllara göre cinsiyet dağılımı

    Hastalıkların lokalizasyonlarına göre sınıflandırması; Kliniğimizde hasta sayısı en fazla olan 5 türdeki en çok karşılaşılan olgular incelendiğinde; köpeklerde travmatik yumuşak doku lezyonları ve ekstremite kemik kırıkları; çoğunluğu buzağı olmak üzere sığırlarda göbek lezyonları ve eklem hastalıkları (Şekil 3); kedi ve köpeklerde travmatik yumuşak doku lezyonları ve ekstremite kemik kırıkları; yabani kanatlılarda ateşli silah yaralanmaları ve ekstremite kemik kırıkları (Şekil 4); Caretta caretta deniz kaplumbağalarında kafa travmalarının (Şekil 5) insidanları en yüksek hastalıklar olarak belirlenmiş ve bunların toplam sayı ve insidansları Tablo 3'te sunulmuştur.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 3: Bir buzağıda boğulma şekillenmiş abdominal fıtıkta operatif görünüm


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 4: Bir pelikanda antebrachium kırığının bandajlı görünümü


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 5: Kafatası ve sırt kabuğunda kırkları bulunan Caretta carettanın operasyona hazırlanması


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 3: MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniği hastalarında gruplara göre en sık görülen üç hastalık ve oranları*

    Özetle kliniklerimizde; hastalarımızın 738'ine (%57.08) medikal ve 555'ine (%42.92) operatif sağaltım uygulamaları (Tablo 4, Şekil 6) gerçekleştirilmiştir. Bu hastalarımızın %0.46'sı müdahale edilemeden veya müdahale esnasında ölmüş ve %1.93'ü ötenazi veya kesime sevk edilmiştir. Diğerleri ise başarılı bir şekilde tedavi edilerek taburcu edilmiştir.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Tablo 4: MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi kliniği hastalarının sağaltım uygulamaları gruplandırması

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Belirli hastalıkları veya hayvan türlerini kapsayan yerli ve yabancı birçok çalışma5-14,16-21 var iken tüm hayvan türlerini ve tüm hastalıkları değerlendiren çalışmalar sınırlıdır1-4.

    Klinik hastalarımızın dağılımı; en fazla %56.45 ile pet hayvanları ve 2.sırada %28.54 ile çiftlik hayvanları olarak belirlenmiştir. Bu sonuç Elma3, Sarıerler ve Kılıç1 bildirdiği sonuçlarla uyumlu bulunmuştur. Pamuk ve arkadaşları ise2 insidansı; %49.59 çiftlik hayvanları ve %46.04 ile pet hayvanları rapor ederek sıralamada farklı sonuç ortaya koymuştur.

    Yanık ve Çamoğlu4 kliniklere en fazla gelen olgu, tür ve hastalık tiplerini incelemiş ve sırasıyla; sığırlarda eklem hastalıkları, köpeklerde ve kedilerde kemik ve iskelet sistemi hastalıkları, şahinlerde ateşli silah yaralanmaları ve ekstremite kemik kırıkları ile karşılaşıldığını tespit etmişlerdir. Hastalarını türlere ve karşılaştıkları hastalıklara göre sınıflandıran Sarıerler ve Kılıç1 sığır, köpek ve kediyi ilk üç tür olarak bildirmiştir. Bu türlerde karşılaşılan hastalıkları ise; eklem hastalıkları, kemik ve iskelet sistemi hastalıkları olduğu belirtmiştir. Elma3 türlere göre; birinci sırada sığırları, ikinci sırada atları en fazla klinik vakalar olarak bildirmiştir. Kliniğimizde en fazla hasta sayısı incelendiğine köpeklerde travmatik yumuşak doku lezyonları ve ekstremite kemik kırıkları; çoğunluğu buzağı olmak üzere sığırlarda göbek lezyonları ve eklem hastalıkları; kedilerde travmatik yumuşak doku lezyonları ve ekstremite kemik kırıkları; yabani kanatlılarda ateşli silah yaralanmaları ve ekstremite kemik kırıkları; Caretta caretta deniz kaplumbağalarında kafa travmaları ile en sık olarak karşılaşıldığı görülmüştür. Bölgesel ve kentsel yaşam şartlarına göre tür sıralamasında farklar olabildiği ve bununla beraber tüm hayvan gruplarında en sık karşılaşılan sorunlar arasında ortopedik hastalıklar, yumuşak doku hastalıkları olduğu, göz hastalıklarının da yaklaşık %10 gibi önemli bir orana sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca; gelen hastaların çoğunluğunun kırık, kronik göz hastalıkları, atresia coli, abomasum deplasmanı gibi uzmanlık gerektiren vakalardan oluşması cerahi klinik ve doktora eğitiminin önemini ortaya koymuştur.

    Egzotik Hayvanlar; MKÜ Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı; Hatay ilinin göçmen kuş güzergahındaki konumu ve akdeniz sahilinde olması nedeni ile hem yabani kanatlı (kartal, şahin vb.) hem de deniz kaplumbağaları (Akdeniz foku, Caretta caretta, chelonidia mydas vb.) gibi egzotik hayvanlara önemli bir oranda (%10) ev sahipliği yapmaktadır. Bunun yanı sıra kliniklerimize Hatay dağ ceylanı, Hatay çizgili sırtlanı gibi ekstrem türlerde yaralı olarak gelmektedir.

    Literatür verilerde hastalık ve hayvan türlerini kapsayan insidans çalışmalarda cinsiyet dağılımları incelenmemiştir 1-4. Ancak bazı spesifik hastalıklarla ilgili çalışmalarda cinsiyet dağılımı dikkate alınmıştır 14. Kliniğimizdeki hastaların incelemesinde cinsiyet dağılımı kıyaslandığında erkek hastaların daha fazla potansiyel oluşturduğu gözlenmiştir. Sonuç olarak; Hatay?ın coğrafi konumunun bir sonucu olarak hem evcil hayvanlar hem de yabani kanatlı hayvanlar, soyu tükenme tehlikesindeki bir çok tür, deniz kaplumbağaları MKÜ Veteriner Fakültesi hasta portföyünü oluşturmaktadır. Bu bakımdan hem ülke hayvancılığı hem de yaban hayati için önemli bir görevi yerine getirmektedir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Sarıerler M, Kılıç N. Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) veteriner fakültesi cerrahi kliniğine getirilen hastalara toplu bir bakış (1999-2003). Uludağ Univ J Fac Vet Med 2003; 22: 75-79.

    2) Pamuk K, Sarıtaş K, Demirkan İ, ve ark. Afyon Kocatepe Üniversitesi veteriner fakültesi cerrahi kliniğine getirilen hastaların değerlendirilmesi 1090 olgu (2001-2008). Kocatepe Vet J 2009; 2: 29-33.

    3) Elma E. SÜ Veteriner fakültesi cerrahi kliniğine 1985-1990 yılları arasında getirilen hastalara toplu bir bakış. SÜ Vet Fak Derg 1992; 8: 58-60.

    4) Yanık K, Çamoğlu A. 1983-1989 Yılları arasında karşılaşılan cerrahi hastalıkların toplu bir değerlendirilmesi. II. Ulusal Veteriner Cerrahi Kongresi, 70-75, Mersin, 1990.

    5) Görgül OS, Seyrek-İntaş D, Gül NY, ve ark. Bursa yöresinde sığırlarda karşılaşılan cerrahi hastalıkların değerlendirilmesi: 565 olgu (1996-2001). VIII. Ulusal Veteriner Cerrahi Kongresi, 75-76, Van, 3-6 Temmuz 2002.

    6) Karabulut, E, Ünsaldı S. 1991-2000 Yılları arasında F.Ü. veteriner fakültesi cerrahi kliniği'ne getirilen hayvanlardaki göz hastalıkları olguları, FÜ Sağ Bil Vet Derg 2001; 15: 361-366.

    7) Karabulut, E, Ünsaldı S, Durgun, T. 1991-2000 Yılları arasında Fırat Üniversitesi veteriner fakültesi cerrahi kliniği'ne getirilen buzağılardaki doğmasal anomali olguları, FÜ Sağ Bil Vet Derg 2001; 15: 367-374.

    8) Altan, S, Alkan F, Koç Y et al. Retrospective evaluation of canine neoplasms in Konya region between 2006 and 2010. Eurasian J Vet Sci 2013; 29: 185-191.

    9) Cihan M, Aksoy Ö, Özaydın İ, ve ark. Buzağılarda umbilikal lezyonların değerlendirilmesi: 322 olgu (1996-2005). Kafkas Üni Vet Fak Derg 2006; 12: 141-145.

    10) Punch P. A reptospective study of the succes of the medical and surgical treatment of wild Australian raptors. Aust Vet J 2001; 79: 747-752.

    11) Güzel N, Erden H. Aydın yöresi sığırcılık işletmelerinde ayak hastalıklarının dağılımı. Vet Cer Derg 2000; 6: 8-10.

    12) İşler CT, Bulut S, Kılıç S. Hatay bölgesinde yetiştirilen sığırlarda karşılaşılan göz problemlerinin insidanslarının araştırılması. FÜ Sağ Bil Derg 2008; 22: 255-259.

    13) Kaya M, Okumuş Z, Doğan E, ve ark. Erzurum yöresindeki buzağılarda doğmasal anomalilerin görülme sıklığı ve sağkalım oranları. FÜ Sağ Bil Vet Derg 2011; 25: 83-93.

    14) İşler CT, Altuğ ME, Seçer FS, Cantekin Z. Treatment of bath with enrofloxacin in red-eared slider (Trachemys scripta elegans) suffer from conjunctivitis and its results. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2015; 21: 429-431.

    15) Atmaca M. Kuş göçü ve gözlemciliği. In: Ergün Y. (Editör). Hatay'da On Sıcak Gün. 1. Baskı, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi, 2006: 17-21.

    16) Besalti Ö, Pekcan Z, Çalışkan M, et al. A retrospective study on traumatic diaphragmatic hernias in cats. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2011; 58: 175-179.

    17) Düzgün O. A retrospective study: Evaluation of patellar luxation cases in cats. Turk J Vet Anim Sci 2005; 29: 279-283.

    18) Süer C, Sağlam M. Köpeklerde arka ekstremite travmatik lezyonlarının dağılımı ve sağaltımı üzerine klinik çalışmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg 2006; 53: 15-23.

    19) Kılıç N, Yayıngül OÖ, Derincegöz R. Surgical correction of umbilical disease in calves: a retrospective study of 95 cases. YYÜ Vet Fak Derg 2005; 16: 35-38.

    20) Yanmaz LE, Kaya M, Doğan E, ve ark. Sığır ve buzağılardaki kırık olgularının değerlendirilmesi YYÜ Vet Fak Derg 2014; 25: 23-26.

    21) Koç Y, Alkan F. Evcil hayvanlarda testis, penis ve prepusium hastalıklarının klinik değerlendirilmesi. Vet Bil Derg 2001; 17: 67-74.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Materyal ve Metot
  • Bulgular
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]