İntestinal volvuluslu sığırlarda iştahsızlık, sancı, çok az oranda veya hiç gayta yapamama, süt veriminin ani düşmesi ile abdominal gerginlik gözlenir. Sekokolik volvuluslu sığırlarda ayrıca sağ kaudal karın duvarının dorsal bölgesinde eş zamanlı yapılan oskultasyon-perkusyon muayenesinde ping sesi duyulur⁶.

Bu bildirimde, bir sığırda saptanan sekokolik volvulusa ait klinik ve hematolojik bulgular yanında postmortem gözlemler sunulmuştur.

Yapılan ilk muayenede hayvanın depresif yapıda, vücut sıcaklığının düşük (35°C), kalp frekansının fizyolojik sınırlarda (76 /dk) olduğu saptanmıştır. Rumen sondalandığında bir miktar sulu içerik çıkmasına rağmen herhangi bir gaz çıkışı olmamıştır. Rumen hareketinin azaldığı (2 /5dk), pH'sının 6.0 ve infüsoriyaların oldukça azaldığı belirlenmiştir. Yaklaşık 2 ay önce doğum yapan hayvanın ketozis yönünden muayenesi yapılmış ancak, pozitif bir bulguya rastlanılmamıştır. Sağ karın duvarında yapılan eş zamanlı oskultasyon-perkusyon muayenesinde ping sesi alınmış olmasına rağmen, sağa veya sola abomazum deplasmanının diğer tipik bulgularına rastlanılmamıştır. Yapılan hematolojik muayenede total lökosit (4.0x10³/uL), eritrosit (5.13x10⁶/uL), hematokrit (%34.9), hemoglobin (11.2 g/dL) ve trombosit (473x10³/UL) sayılarının normal sınırlarda olduğu belirlenmiştir.

Bu muayeneler sonrasında ineğe rektal muayene uygulanmış, muayenede sağ karın duvarının tamamen gerginleşmiş bağırsak kısımları tarafından kaplanmış olduğu ve özellikle sağ karın duvarının ortalarına doğru enlemesine bir yapının bu gergin bağırsak kısımları arasında yerleştiği belirlenmiştir. Ayrıca sol böbreğin, idrar kesesi ve uterusun normal yerleşim bölgelerinde ve yapısında oldukları anlaşılmıştır.

Muayeneler sonucunda deneysel laparatomi yapılmasına karar verilmiş olmasına rağmen, ineğin genel durumu kısa süre içerisinde bozulmuş ve zorunlu olarak kesimi gerçekleştirilmiştir. Kesim sonu sağ karın boşluğunun incelemesi yapılmış, ön mideler ve abomazumla ilgili herhangi patolojik durumla karşılaşılmamıştır. Ancak kolon ve sekumun anormal derecede genişlediği (Şekil 1-2) gözlenmiştir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 1: Sağ karın duvarı açıldığında sekum ve kolondaki genişlemenin görünümü

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 2: Sekokolik dilatasyon

İneğin yapılan ilk muayenesinde elde edilen klinik ve hematolojik bulgular, olguda enfeksiyondan ziyade gıdasal veya mekanik bir sorunun olduğunu düşündürmüştür. Sekal dilatasyon olaylarında fazlaca abdominal gerginlik oluşmayacağı, sekokolik volvuluslarda ise rektal muayenede genişlemiş bir veya daha fazla kalın bağırsak bölümünün saptanabileceği ifade edilmektedir⁶. Olgunun rektal muayenesinde özellikle sağ karın boşluğunu tamamen kaplayan genişlemenin tek başına sekum veya abomazum olamayacağı, sekumun daha sınırlı bir alanda genişleme göstereceği ve abomazumun da o derece geriye yer değiştirmesinin mümkün olamayacağı zaten düşünülmüştür.

Hayvan sahibi tarafından, Veteriner Hekiminin tavsiyesi üzerine yapılmış olan sinameki uygulamasının da bu olguda saptanan sekokolik volvulusa katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Çünkü sinamekinin özellikle tanısı konulmamış karın sancıları ve bağırsak tıkanması durumlarında kullanılmaması gerektiği vurgulanmaktadır. İçeriğinde antrakinon muhteviyatı olduğundan peristaltik artırıcı etkisi vardır⁶. Ayrıca sinameki çayının insanlarda düşük konsantrasyonda kullanımı önerilirken (yetişkin bir insanda günlük 17 mg kadar) bu vakada 250 g kadar sinamekinin 5 L suda kaynatılıp soğutulduktan sonra ineğe verilmiş olması bu miktarın fazla olduğunu düşündürmektedir. Yapılan araştırmalarda sinamekinin sığırlardaki kullanım dozuyla ilgili bir literatür bilgiye de rastlanılmamıştır. Bu açıdan ilk şikayetleri arasında sancı olan bu hayvana bu dozda sinamekinin uygulanmış olması bir hatadır.

Sonuç olarak, bu bildirimle sığırlarda özellikle tam tanısı konulmamış olan timpani, sancı ve gayta yapamama durumlarında amprik uygulamalardan kaçınılması, Veteriner Hekimlerin bu tür önerileri yaparken daha dikkatli olmaları ve vakit kaybetmeden teşhis konulması adına detaylı muayenelerin yapılmasının zorunluluğuna dikkat çekilmek istenmiştir.

1) Keleş İ, Güneş V, Onmaz AC, ve ark. Bağırsaklarda Patolojik Vaziyet Değişiklikleri. Türkiye Klinikleri J Vet Sci Intern Med-Special Topics 2015; 1: 39-43.

2) Jones SL, Smith BP. Diseases of Alimentary Tract. In: Smith BP. (Editor). Large Animal Internal Medicine. 4th Edition, St. Louis: Mosby, Elsevier, 2009: 866-870.

3) Anderson DE. Intussusception, intestinal volvulus, rectal prolapse. In: Anderson DE, Rings DM. (Editors). Food Animal Practice. 5th Edition, St. Louis: Saunders, Elsevier, 2009: 118-128.

4) İşler CT, Altuğ ME, Altuğ N, Motor S. Holştayn ırkı üç inekte sekum dilatasyonu, dislokasyonu ve torsiyonu. FÜ Sağ Bil Derg 2012; 26: 183-189.

5) Aytug CN. Sindirim Sistemi Hastalıkları. In: Aytuğ CN, Alaçam E, Görgül S. (Editörler). Sığır Hastalıkları, 1. Baskı, Bursa: Tüm Vet Sığır Hastalıkları San Tic, 1989: 52-57.

6) Anonim. “Overview of Acute Intestinal Obstructions in Large Animals” http://www.merckvetmanual.com/mvm/ digestive_system/acute_intestinal_obstructions_in_large_animals/overview_of_acute_intestinal_obstructions_in_large_animals.html/ 06.04.2016.

7) Anonim. “Sinameki çayı faydaları ve zararları” http://www.1organik.com/sinameki-cayi-faydalari-ve-zararlari. html/ 01.04.2016.