Sığırlardaki trikofitozisin en önemli etkenleri Trichophyton verrucosum ve Trichophyton mentagrophytes olarak bildirilmiştir
1. Bu çalışmada da trikofitozisli sığırların lezyonlarından alınan örneklerde Trichophyton verrucosum teşhis edilmiştir. Bu sonuç ülkemizde yapılan trikofitozisli sığırlarda yapılan çalışmalarla uyum içerisindedir
6,8,11.
AFP'ler doku hasarının nonspesifik belirteci olup, sığırlar için en duyarlı olanları Hp ve SAA olduğu bildirilmiştir 5. Bu çalışmada da akut faz proteinlerini değerlendirirken Hp ve SAA değerlerine bakılmıştır. Birçok türde çalışılan önemli bir AFP olan Hp ve SAA; mastitis, pnömoni, enteritis, peritonitis, endokarditis, travmatik retiküloperitonitis, subakut ruminal asidozis, viral veya bakteriyel solunum sistemi enfeksiyonu gibi doğal ve deneysel birçok hastalıkta konsantrasyonunun arttığı bildirilmiştir 3,4,12. Haptoglobin, sağlıklı sığırların serumunda bulunmamakta veya çok az düzeyde (0.1 g/L) bulunmaktadır 4. Yapılan çalışmalarda serum haptoglobin konsantrasyonunun 0.2-0.4 g/L arası olması hafif, 1-2 g/L arası ise şiddetli enfeksiyon olarak tanımlanmıştır 13. Sağlıklı sığırlarda serum SAA düzeyleri ortalama 14 mg/L olarak bildirilmiştir 14. Sığırlarda akut faz yanıtı sırasında SAA 2-5 kez artar 12. Trikofitozisli sığırların AFP’lerindeki değişimler sınırlı sayıdaki çalışmada değerlendirilmiştir. Bu çalışmalardan birinde, trikofitozisli mandalarda sağlıklı mandalara göre serum Hp ve SAA düzeylerinde önemli artışlar olduğu bildirilmiştir 6. Bu çalışmada da sağlıklı sığırların bulunduğu kontrol grubuna göre trikofitozisli sığırlarda (grup 2 ve 3) Hp ve SAA değerleri istatistiksel olarak arttığı (P<0.05) tespit edilmiştir. Fakat bu değerler hafif şiddette enfeksiyonu ifade eden değerler içerisinde yer almıştır.
Çörek otu tohumu (Nigella sativa) ve timokinonun eter ekstresinin antifungal aktivitesinin araştırılmasından elde edilen bulgular deri mantar enfeksiyonlarının tedavisinde halk ilacı olarak çörek otunun kullanımını desteklemiş ve antidermatofit ilaçlar için bir kaynak oluşturmuştur 8,15. Dermatofitozlu sığırlarda NS ve NS+enilkonazol tedavisi yapılan bir çalışmada NS'nin, antidermatofit ve antioksidan etkilere sahip olabileceği ve NS+enilkonazol tedavisinin antidermatofit etkisinin diğer tedavi gruplarına göre daha iyi olduğu ve antifungal etkileri nedeniyle NS’nin, dermatofitoz tedavisinde adjuvan veya alternatif bir ajan olarak kullanılabilineceği bildirilmiştir 8. NS’nin antidermatofit ve antioksidan etkileri yanında antienflamatuar etkisinin ortaya konulması amacıyla yapılan bu çalışmada, inflamasyonun bir belirtisi olarak ortaya çıkan akut faz proteinlerden Hp ve SAA değerleri araştırılmıştır. NS’nin antienflamatuar etkisini ortaya koymak için, yapılan bir çalışmada endometritisli ineklere ceftiofur hydrochloride ve Nigella sativa intrauterin uygulamaları yapılmış, tedavi sonrası Hp ve SAA değerlerinin tedavi öncesine göre istatistiksel olarak azaldığı ve ceftiofur hydrochloride ve Nigella sativa ile tedavi edilen gruplarda Hp ve SAA düzeylerinin tedavi edilmeyen kontrol grubuna göre istatistiksel azalmalar saptandığı bildirilmiştir 9. Bu çalışmada da NS kullanılan trikofitozisli sığırların Hp ve SAA düzeylerinin tedavi edilmeyen trikofitozisli sığırlara göre istatistiksel olarak (P<0.05) azaldığı saptanmıştır.
İnflamasyon, siklooksijenaz ve lipooksijenaz olmak üzere başlıca iki enzim tarafından düzenlenmektedir. Bunlardan siklooksijenaz yolunda prostaglandinler sentezlenirken, lipooksijenaz yolunda ise lökotrienler sentezlenmektedir ki bunlar alerji ve inflamasyonda görev almaktadırlar. NS’nin en önemli bileşinlerinden olan timokinon, kalsiyum iyonofor ile uyarılan rat peritonal lökositlerindeki araşidonik asit metabolizmasının hem siklooksijenaz hem de lipooksijenaz yollarını inhibe etmektedir. Bu yüzden siklooksijenaz ve lipooksijenaz’ın inhibisyonu, timokinonun antienflamatuar etkilerini düzenleyen anahtar bir faktör olduğu savunulmuştur 16. LPS ile indüklenen rat bazofil hücresinde timokinonun TNFα mRNA ekspresyonunu ve protein üretimini önemli ölçüde inhibe ettiği ve NF-κB’nin nükleer transaktivasyonunu modüle ederek proinflamatuar yanıtları azalttığı bildirilmiştir 17. Başka bir çalışmada, pankreas duktal adenokarsinoma hücrelerinde timokinonun doz ve zamana bağlı olarak COX-2, interlökin (IL)-1beta, TNF-α sentezini azalttığı ve NF-κB’nin inhibisyonuna paralel olarak antiinflamatuar aktiviteye sahip olduğu rapor edilmiştir 18. Bu çalışmada da NS’nin en önemli bileşenlerinden olan timokinonun antiinflamtuar etkisi nedeniyle NS kullanılan trikofitozisli sığırlarda Hp ve SAA düzeylerinin azalmasının yukardaki mekanizmalarla gerçekleştiği savunulabilir.
Sonuç olarak; yapılan bu çalışmada trikofitozizli sığırlarda akut faz yanıtı'nın oluştuğu, bunun sonucu olarak da Hp ve SAA düzeylerinin arttığı, NS kullanılan grupta ise Hp ve SAA düzeylerinin belirgin olarak azaldığının tesbit edilmesi, NS’nin antienflamatuar etkisinden kaynaklanabileceği düşünülmektedir.
)
