[ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]
Fırat University Journal of Health Sciences (Veterinary)
2018, Cilt 32, Sayı 1, Sayfa(lar) 059-061
[ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
Esmer Irk Erkek Bir Buzağıda Kist Dermoidle Birlikte Ektopik Diş Olgusu
Ramazan GÖNENCİ, Cafer Tayer İŞLER, Mehmet Zeki Yılmaz DEVECİ, Ziya YURTAL, İbrahim ALAKUŞ
Mustafa Kemal Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Veterinerlik Cerrahi Anabilim Dalı, Hatay, TÜRKİYE
Anahtar Kelimeler: Anomali, buzağı, ektopia dentis, ektopik diş, maksilla
Özet
Bu olgu sunumunda; 5 günlük, 40 kg ağırlığında ve esmer ırkı erkek bir buzağıda kongenital olarak şekillenen dişsiz bölge olan rostral maksilla üzerinde çıkmış ektopik diş olgusu klinik, radyografik ve operatif sağaltım olarak değerlendirildi. Dissosiyatif anestezi sonrası ektopik dişi davye yardımıyla çekilen buzağının, daha sonra yapılan ilk klinik kontrolünde süt emmede hiç sıkıntı yaşamadığı belirlendi. Süt emme zorluğu yaşayan yeni doğmuş buzağıların ektopik diş yönünden de muayene edilmesi gerektiği sonucuna varıldı.
  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Olgu Sunusu
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Giriş
    Ektopik diş; anatomik olarak aksiyal pozisyonda gelişemeyen ya da yanlış yerden çıkan veya alveolar ark dışında yerleşmiş dişler olarak tanımlanır 1,2. Ektopik diş oluşumunun etiyolojisinde; travma, enfeksiyon, genetik predispozisyon, iatrojenik ve gelişimsel bozukluklar ile yarık dudak ve damak üzerinde durulmuştur 3,4. Ektopik dişin; kalıcı diş tomurcuğu yanındaki dental laminadan oluşan üçüncü diş yatağından geliştiği ya da kendi kalıcı diş tomurcuğundan bölünerek ortaya çıktığı ileri sürülmüştür 5. Bu dişler çoğu kez asemptomatik olup; bazı durumlarda yüz ağrısı, baş ağrısı fungal rinit, rinosinuzit, epistaksis, kötü kokulu burun akıntısı, septal deviasyon, eksternal nazal deformite ve nazolakrimal kanal darlığı gibi farklı bulgularla da kendini gösterebilir 3,5-7.

    Ektopik dişin tanısı klinik bulgular ve radyolojik tetkiklerle konulur. Ektopik dişin tanısı ve tedavisinin planlanmasında bilgisayarlı tomografiden de yararlanılmaktadır. Ayırıcı tanıda yabancı cisim, rinolit, benign ve malign tümörler dikkate alınmalıdır 5,8. Asemptomatik ektopik dişlerin cerrahi olarak tedavi edilmesine gerek olmadığı ve takip edilmesi gerektiği savunulurken, semptomatik durumlarda bu dişlerin lokalize oldukları bölgelere göre ekstraoral, intraoral veya endoskopik cerrahi yöntemler uygulanabilmektedir 2. Anatomik olarak diş çıkma bozukluğu olarak değerlendirilebilecek ektopik dişin sağaltımında, eğer normal yerine ortodontik metotlarla getirilemiyorsa ekstraksiyon önerilmektedir 1,9.

    Buzağılarda kesici süt dişleri (dentes decudi) 8 adet olup onlar da mandibula üzerinde yer alır (Şekil 1-3). Maksilla üzerinde ise kesici diş bulunmaz 10.

    Bu olgu sunumunda, esmer ırk (montofon) ırkı erkek bir buzağıda kist dermoidle birlikte maksilla üzerinde çıkmış olan ektopik diş anomali olgusunun tanı ve sağaltımı değerlendirilmiştir.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Olgu Sunusu
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Olgu Sunusu
    Bu olgu sunumunda, Mustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği’ne göz problemi şikayeti ile getirilen 5 günlük ve 40 kg ağırlığında esmer ırk erkek bir buzağıda kongenital olarak şekillenen ektopik diş anomali olgusunun klinik ve operatif sağaltımı değerlendirildi. Klinik muayenede, sağ palpebral tersiya ve sol kornea üzerinde yaygın kist dermoid (Şekil 1c) olgusu, buna bağlı olarak da hayvanın göremediği saptandı. Ayrıca maxillanın sol ön tarafında tek taraflı ektopik bir dişin varlığı fark edildi (Şekil 1a) ve maksillanın rostralindeki bu ektopik diş ventrodorsal (VD, Şekil 2a) ve laterolateral (LL, Şekil 2b) yönlü alınan radyografiler ile de doğrulandı.

    Ksilazin hidroklorid (0.25 mg/kg, kasiçi) (Alfazine®, Alfasan) ve ketamin hidroklorid (5 mg/kg, kasiçi) (Alfamine®, Alfasan) ile yapılan anestezi sonrası operasyona alınan buzağının elektrokoter (Elektro-mag® M 20-40) yardımıyla kist dermoidleri kornea lehine olacak şekilde ekstirpe edildikten sonra, ektopik diş davye yardımıyla çekildi (Şekil 1b). Diş çekiminden sonra dişe ait bir kalıntı olup olmadığını kontrol etmek için tekrar radyografileri alındı (Şekil 3a,b). Diş ekstirpasyonu dolayısıyla ağız antiseptiği olarak klorheksidin glukonat (%0.12) ve benzidamin HCl (%0.15) etken madde içeren (Kloroben Oral Sprey®, Drogsan) sprey günde 3 kez, göze lokal uygulama için asit borik (%2) ve siprofloksasin damla günde 2 kez (Cipro %0.3®, Biofarma), profilaktik amaçlı sistemik antibiyotik uygulaması için penisilin-streptomisin (Reptopen-S®, Ceva) günde bir kez (0.08 mL/kg kasiçi), vitamin (Nervit Kompoze®, Vetaş) desteği günde bir kez (0.1 mL/kg, kasiçi) ve nonsteroid antiinflamatuvar amaçlı fluniksin meglumin (Fulimed®, Alke) günde bir kez (2 mg/kg, IM) bir hafta süreyle kullanılacak şekilde reçete edildi. Daha sonra yapılan ilk klinik kontrolde; hayvanın durumunun iyi olduğu, süt emmede hiç zorluk yaşamadığı, süt emme kabiliyetinin belirgin oranda arttığı belirlendi. Bunun dışında postoperatif herhangi bir komplikasyona rastlanmadı. İlerleyen süreçte hasta sahibi buzağıyı uzaklık sebebiyle tekrar kontrole getirmemiş olduğundan telefon ile takip yapılarak emme ve diğer yaşamsal fonksiyonlarının iyi olduğu, erişkinlik sonrası da 600 kg kesim ağırlığına ulaşması itibariyle besi hayvanı olarak kesildiği öğrenildi.


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 1: Ektopik dişin operasyon öncesi (a, ok) ve çekiminden sonraki görünümü (b). Sol gözdeki kist dermoid (c, ok).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 2: Ektopik dişin postoperatif ventrodorsal (a) ve lateral radyografik görüntüsü (oklar).


    Büyütmek İçin Tıklayın
    Şekil 3: Ektopia dentisin postoperatif ventrodorsal (a) ve lateral (b) radyografik görüntüsü (oklar)

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Olgu Sunusu
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Tartışma
    Veteriner alandaki literatür taramasında, gerek buzağı gerek ise diğer türlerde ektopik diş olgusu bildiren bir çalışmaya rastlanmamıştır. Ektopik diş olgularına yakın sayılabilecek dentigeröz kist olgusu bildirimi de oldukça sınırlı sayıdadır 11,12. Beşeri hekimler tarafından bildirilen ektopik dişler daha çok erkeklerde görülen, bulunduğu yere göre değişik semptomlar gösteren ve ender olarak karşılaşılan bir rahatsızlık olup, bu dişlerin görülme sıklığı %0.1-1.0 olarak bildirilmiştir 5,7,13. Çalışmada sunulan olgu kliniğe gözlerde kitle şikayeti ile getirilmiştir. Göz muayenesinde bilateral keratit ve kist dermoid teşhisi sonrasında anomali olgularında eş zamanlı başka anomaliler olabileceği şüphesiyle yapılan detaylı genel muayenede diş bulunmaması gereken bölgede ektopik diş tespit edilmiştir. Ancak klinik kontrolde süt emme kabiliyetindeki belirgin artışın belirlenmesi; araştırıcılarda ektopik dişten kaynaklanan muhtemel hafif bir ağrının operasyondan sonra ortadan kalkmasıyla, emme işleminin arttığı ve hayvan sahibinin gözlere odaklandığı için bu durumu fark edemediği kanısını oluşturmuştur.

    Ektopik dişler genellikle kesici ve köpek dişleri şeklinde karşılaşılmaktadır 5. Ancak premolar ve molar dişlerde de rastlanabilir 3,5. Yine süt dişi, kalıcı diş ya da fazlalık diş de olabilir 6. Çoğunlukla yerleşim yerleri; üst kesici diş bölgesinde olmakla birlikte, damakta, çenede, maksillar sinüste, mandibulada, göz bölgesinde, nazal kavitede, alt konhada ve deri içinde de görülebilirler 5,8. Söz konusu diş, sol alt 3-4. insisiv dişler düzeyine isabet etmektedir (Şekil 2a, b). Ancak sığırlarda maksillada kesici dişlerin bulunmadığı göz önünde tutulursa bu durum fazlalık olarak da görülebilir 10.

    Ektopik diş tedavisinde intraoral cerrahi tedavinin başarılı sonuçlar verdiği ifade edilmiştir 5. Bunun dışında transnazal ve transpalatal endoskopi ile bazı ekstraoral yaklaşımlar da rapor edilmiştir 14,15. Dişin çekilmemesi durumunda, kist, tümör ve perforasyon gibi komplikasyonların ortaya çıkması olasıdır 6. Veteriner cerrahide ektopik diş extraksiyonu pek başvurulan işlem değildir. Bu nedenle sunulan olguda cerrahi girişim klinisyen veteriner hekimlere tavsiye açısından önerilmelidir.

    Yapılan literatür taramalarında özellikle son yıllarda ektopik dişle ilgili beşeri olgu sunumları, bazı derlemeler 2,5,7,8,13-15 ve hayvanlarda ektopik diş benzeri bir oluşum olan dentögenöz kist olgularıyla ilgili bildirimler bulunmaktadır 11,12. Ancak, bu durum hayvanlarda çok ender olarak görülse de, emme refleksi veya isteği zayıf buzağılarda ektopik diş olasılığı da göz önünde tutulmalıdır. Dişsiz olması gereken bölgelerde ektopik diş bulunması; ektopik dişin biçimine, boyutuna ve bulunduğu bölgeye göre değişen derecelerde gingival irritasyon veya travma oluşturması sebebiyle gingivit veya oklüzyon sorunları oluşturarak buzağının iştah, emme refleksi ve emme isteği üzerine olumsuz etkileri olabilmektedir.

    Sonuç olarak, en kısa sürede uzaklaştırılmak suretiyle bu olumsuz durumların düzeltilmesi ve doğum sonrası ilk günlerde buzağının emerek immun sistem desteğinin sağlanması genel sağlık açısında önem kazanmaktadır.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Olgu Sunusu
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • Kaynaklar

    1) Fahrenkrug P. Pedodontics: Dental problems in young dogs. Veterinary Dentistry, Eukanuba Clinical Dental Symposium, The XXX AMVAC Annual Congress, Madrid, SPAIN. 2013; 16.

    2) Küçükkolbaşı H, Esen A. Maksiller sinüste ektopik üçüncü molar diş: Bir olgu sunumu. Selcuk Dental Journal 2014; 3: 134-137.

    3) Beech A, Haworth S, Thomas DM, Farrier J. The endoscopic removal of a nasally ectopic premolar tooth. Open Journal of Stomatology 2015; 5: 142-146.

    4) Yorgancılar E. Ektopik intranazal diş. Dicle Tıp Dergisi 2008; 271-273.

    5) Salihoğlu M, Korkmaz Ö, Öğreden Ş, İncedayı M. Atipik yüz ağrısıyla seyreden ektopik diş: İki olgu sunumu. Gülhane Tıp Dergisi 2010; 52: 216-218.

    6) Jain NK, Vashistha S, Jain M. Dentigerous cyst with ectopic third molar tooth in maxillary sinüs causing chronic rhinosinusitis. Clinical Rhinology: An International Journal 2013; 6: 106-107.

    7) Altın G, Kersin B, Güldün E, Özçelik N, Çalım ÖF. Intranasal ectopic tooth causing septal deviation. İstanbul Med J 2015; 16: 77-79.

    8) Erdivanlı ÖÇ, Kazıkdaş KÇ, Coşkun ZÖ, Özgür A, Demirci M. Antral ektopik diş. Entcase 2015; 3: 130, 1-5.

    9) Özer K. Küçük Hayvan Diş Hekimliği. İstanbul: Teknik Yayınları, 1999.

    10) Samsar E, Akın F. Özel Cerrahi. Ankara: Medipres, 2002. 11. Alcigir ME, Vural SA. A case of odontogenic inflammatory dentigerous cyst in a calf: Macroscopic and histopathological findings. Bulgarian Journal of Veterinary Medicine 2012; 15: 137-141. 12. Wapf P, Nuss K. Dentigerous cyst in a calf. Veterinary Record-English Edition 2005; 156: 580-582.

    13) Eyigör H, Yılmaz MD, Osma Ü, Koca R. Bilateral maksiller sinüsde ektopik diş içeren dentijeröz kist: Olgu sunumu. Kocatepe Tıp Dergisi 2012; 13: 167-171.

    14) Micozkadıoğlu SD, Erkan AN. Nazal kavitede ektopik diş: Olgu sunumu. KBB ve BBC Dergisi 2011; 19: 30-32.

    15) Ömezli MM, Ayrancı F, Yurtyapan H, Salman N. Dentigerous cyst associated with an ectopic tooth in the subcondylar area: A case report and literature review. Middle Black Sea Journal of Health Science 2015; 1: 21-26.

  • Başa Dön
  • Özet
  • Giriş
  • Olgu Sunusu
  • Tartışma
  • Kaynaklar
  • [ Başa Dön ] [ Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] [ Yazara E-Posta ] [ Editöre E-Posta ]
    [ Ana Sayfa | Editörler | Danışma Kurulu | Dergi Hakkında | İçindekiler | Arşiv | Yayın Arama | Yazarlara Bilgi | E-Posta ]