Günümüzde elektrikli aletlerin hayatımızda sık kullanılmasına, gerekli tedbirlerin alınmamasına ve dikkatsizliğe bağlı olarak elektrik akımına bağlı yaralanmalar günlük yaşantımızın bir parçası haline gelmiştir
8. Yapılan çalışmalara göre Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl yaklaşık 1000, Hindistan’da ise her gün 28 kişinin elektrik akımına bağlı yaralanma sonucu öldüğü belirtilmektedir
9,10.
Elektrik akımına bağlı yaralanmalar, basit bir yaralanmadan çoklu organ yaralanmasına neden olabilen morbidite ve mortalite potansiyeli yüksek bir travma türüdür. Ülkemizde ve yurtdışında yapılan çalışmada 11 elektrik akımına bağlı gelişen mortalite oranının %3-4.7 olduğu bildirilmiştir.
Elektrik akımına bağlı yaralanmalar ile ilgili literatürde benzer bir çalışma 8 incelendiğinde değişik ölüm oranları bildirilmektedir. Tüm adli ölümler içerisinde elektrik akımına bağlı ölüm oranları Bursa’da yapılan bir araştırmada %1.49, Ankara’da 2002-2006 yılları arasında yapılan çalışmada %0.86, Aydın’da 2000-2003 yılları arasında yapılan çalışmada 6, %2.3 olduğu bildirilmiştir. Yurtdışında yapılan bazı çalışmalar incelendiğinde Manipur’da elektrik akımına bağlı ölüm oranı tüm adli vakalar içerisinde %1.02 iken, Tahran’da benzer bir çalışmada %0.6 ve Delhi’deki bir çalışmada ise %1.98 olarak bulunmuştur 12,13. Bu çalışmada ise bu oran %1.12 ile literatürdeki diğer çalışmalarla benzer olduğu görülmektedir.
Elektrikli aletlerin fazla kullanıldığı işlerde genellikle erkeklerin çalışmaları nedeniyle elektrik akımına bağlı yaralanmalar ve elektrik akımına maruz kalma erkekler arasında daha fazladır 14. Birçok çalışmada elektrik akımına bağlı ölümlerin kadınlara göre erkeklerde daha fazla olduğu belirtilmiştir 3. Yapılan çalışmada erkek olgu sayısı 29, kadın olgu sayısı dört olup E/K oranı 7,25/1 idi. Literatürdeki benzer çalışmalarla karşılaştırıldığında bu çalışmada da elektrik akımına bağlı ölümlerin erkeklerde daha fazla olduğu görülmektedir.
Elektrik akımına bağlı yaralanmalar sıklıkla kaza orijinli olup nadiren cinayet veya intihar orijinlidir 15. Diyarbakır’da yapılan bir çalışmada 8 elektrikli alet yaralanması sonucu öldüğü tespit edilen 239 olgunun tamamının kaza sonucu öldüğü, Ankara’da yapılan bir çalışmada 5 39 olgudan intihar orijinli bir olgu hariç 38 olgunun tamamının kaza sonucu öldüğü bildirilmiştir. Kuzey İrlanda’da yapılan bir çalışmada ise 59 elektrik akımına bağlı ölüm olgularının dokuzu intihar orijinli olup 50 olgunun kaza orijinli olduğu bildirilmiştir 16. Orijin açısından incelendiğinde çalışmadaki olguların tamamının kaza sonucu meydana geldiği görülmektedir.
Elektrik akımına bağlı yaralanmalar daha çok ev ve işyerlerinde meydana gelmektedir 15. Diyarbakır’da yapılan çalışmaya 8 göre elektrikli alet yaralanması sonucu öldüğü tespit edilen 239 olgudan 76’sında, Ankara’da 5 ise 39 olgunun 13’ünde olay yerinin ev olduğu bildirilmiştir. Bu çalışmada ise 33 olgudan sadece üçünün olay yerinin ev olduğu belirlendi.
Yapılan çalışmaya 10 göre elektrik akımı giriş ve çıkış lezyonları elektrik akımına maruz kalan birçok mağdurun vücudunda bulunmaktadır. Bu lezyonların üst ekstremite başta olmak üzere lokalizasyonlarının daha çok ekstremitelerde görüldüğü belirtilmiştir 5. Ankara’da yapılan çalışmada 4, elektrik akımına bağlı 100 ölüm olgusunun 74’ünde giriş lezyonlarının üst ekstremitede olduğu bildirilmiştir. Bu oran Diyarbakır’da yapılan benzer bir çalışmada 8 elektrik akımına bağlı 239 ölüm olgusunun 112’sinde giriş lezyonlarının üst ekstremitede olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmada ise benzer şekilde 33 elektrik akımına bağlı ölüm olgularının 19’unda giriş lezyonlarının üst ekstremitede olduğu görülmüştür.
Yapılan çalışmaya 4 göre elektrik akımına bağlı yaralanma ve ölümlerin çoğunun yaz mevsiminde meydana geldiği belirtilmiştir. Aydın’da yapılan çalışmada 6, 34 elektrik akımına bağlı ölüm olgusundan 12’sinin yaz mevsiminde olduğu bildirilmiştir. Çalışmadaki olguların mevsimlere göre dağılımı açısından incelendiğinde elektrik akımına bağlı 33 ölüm olgusundan 16’sının yaz mevsiminde olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada olguların en sık yaz mevsiminde olması literatürdeki diğer çalışmalarla 4,6 benzerlik göstermektedir. Yapılan çalışmalara 16 göre yaz mevsiminde olgulardaki bu artışın sebebi artmış nemin vücudu terletmesi sonucu nemli ciltteki direncin azalmasına bağlanmıştır.
Sonuç olarak, ani şüpheli ölümlerde adli tıp uzmanı olay yeri inceleme raporunu ve tüm tıbbi evrakları detaylı bir şekilde incelemeli, cesedin olay yerinde bulunuş şekli ve bulunduğu yerdeki elektrik donanımının teknik özellikleri hakkında ayrıntılı bilgi edinmeli, elde ettiği bilgiler ışığında otopsiyi eksiksiz ve usulüne uygun yapmaya özen göstermeli, ölü muayenesi sırasında bazen zor seçilebilen elektrik akımı giriş ve çıkış lezyonlarının tespiti için dikkatli olmalıdır.
Gün geçtikçe artan elektrik aletlerine bağlı kaza ve yaralanmaları en aza indirmek için yetkili makamlarca iş yerlerinde eğitim programları yapılmalı, iş yeri güvenliği sağlanmalı, elektrik sistemlerinin doğru kullanımı ile ilgili toplum bilinçlendirilmelidir. Dolayısıyla elektrik hatlarının gizli döşenmesi, elektrik ile çalışan alet ve makinelerin bakımlarının düzenli yapılması, uygun olmayan alet ve ekipmanların kullanılmaması, yüksek voltaj elektrik akımı ile ilgili işlerde çalışanların özel kıyafet kullanmalarının sağlanması ve risk altındaki gruplara yönelik koruyucu önlemler alınmasının elektrikli aletlere bağlı ortaya çıkan kaza ve yaralanmalarda azalmaya neden olacağı kanaatindeyiz.
)
)
)
