Kuşlarda dil bezleri hiyalin kıkırdak boyunca uzanır ve submukoza 1 veya Lamina propriya'da 2,3 yerleşim gösterir. Dil bezleri, dilin iki farklı bölümünde bulunmaktadır. Bazı araştırıcılar dilin dorso-lateral bölümündeki bezleri anterior, arka kısımda yer alan bezleri ise posterior dil bezi olarak isimlendirmektedirler 4,5. Ayrıca türlere göre dil bezlerinin kimyasal olarak seröz, mükoz ve serö-mükoz karakterde olabilecekleri de belirtilmektedir 6. Öte yandan bezler korpus glandula şekilleri dikkate alınarak tubuler, tubulo-alveoler 1 ve alveoler 7 olarak sınıflandırılmaktadır. Anterior dil bezlerinin tubuler biçimde oldukları, hücrelerin iyi boyanabildiği ve çekirdeklerin yuvarlak oldukları bildirilmiştir. Ayrıca posterior dil bezlerinin bir kısmının tubuler, bir kısmının ise tubulo-alveoler karakterde ve çekirdeklerinin bazalde ve yassı şekilde oldukları belirtilmiştir 1,8. Dil bezlerine ait salgılar besinlerin ıslatılmasında, kayganlaştırılmasında, kısmen sindirimin kolaylaştırılmasında ve patojenik organizmalara karşı korumada görev yapar 6.
Farklı kuş türleri üzerine yapılan çalışmalar sonucunda dil bezlerinin histokimyasal özellikleri ortaya konmuştur6,8-10. Ancak bıldırcın dil bezlerinin inkübasyon ve inkübasyon sonrası dönemlerdeki histokimyasal yapısını belirlemeye yönelik yeterli sayıda çalışmanın bulunmaması bu çalışmanın önemini arttırmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, inkübasyon süresi ve sonrası bazı dönemlerdeki bıldırcın dil bezlerinin histokimyasal karakterlerinin belirlenmesi amaçlandı. |
Başa Dön
Özet
Giriş
Materyal ve Metot
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
İnkübasyon Dönemi
İnkübasyonun 9. gününde bez oluşumuna rastlanmadı.
11. gün: Dil bezlerin lamina epitelyalis (l. epithelialis)'in bağ dokusu içerisine invaginasyonu tarzında şekillenmeye başladığı gözlendi (Şekil 1.a). Bezler, dilin ön ve arka kısmında yerleşim göstermeleri dikkate alınarak, anterior ve posterior dil bezleri olarak değerlendirildi. Uygulanan boyama yöntemlerine karşı reaksiyon gözlenmedi.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 1: a) İnkübasyonun 11. günü. Posterior dilde L.epitelyalis’in (Le) bağ dokusu içerisine invaginasyonu, H&E, Bar: 50 μm |
13. gün: Posterior dil bezleri epitel katmandan ayrılarak bağ doku içerisinde bağımsız hale geldiği belirlendi (Şekil 1.b). AB pH 1.0 ve AB pH 2.5 boyamalarında lümene komşu bez hücrelerinin apikalinde zayıf reaksiyon gözlendi. PAS/AB pH 2.5 ile AF/AB pH 2.5 uygulamalarında her iki bölgeye ait bez hücrelerinin apikalinde asidik glikokonjugatların az miktarda bulundukları tespit edildi. Posterior ve anterior dil bezlerinde AB pH 0.5, AF ve PAS boyamalarına karşı reaksiyon gözlenmedi.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 1: b) İnkübasyonun 13. günü. Bağımsız posterior dil bezleri (DB), H&E, Bar: 50 μm |
15. gün: Anterior ve posterior dil bezlerinin epitellerinde AB pH 0.5, AB pH 1.0, AB pH 2.5 uygulamaları sonucunda orta derecede reaksiyon ve AF uygulaması sonucunda kuvvetli reaksiyon gözlendi. PAS/AB pH 2.5 kombinasyonunda asidik glikokonjugatların baskınlığı gözlendi (Şekil 2.a). AF/AB pH 2.5 uygulamasında ise az sayıda hücrede AF baskınlığı ve eş baskınlık belirlendi (Şekil 2.b).
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 2: b) İnkübasyonun 15. günü. Anterior dil bezleri, AF/AB pH 2.5, ince ok: AF reaksiyon, kalın ok: eş baskınlık, Bar: 50 μm |
17. gün: Bu dönemden itibaren çoğunlukla alveoler (Şekil 3.a), az sayıda tubulo-alveoler ve tubuler karakterde bezlerin şekillenmeye başladığı belirlendi. AB pH 0.5 ve PAS yöntemlerine karşı anterior ve posterior bezlerin her ikisinde de aynı yoğunlukta olmak üzere kuvvetli reaksiyon saptandı. AB pH 1.0 uygulaması sonucunda her iki bölgedeki bezlerde kuvvetli reaksiyon gözlenirken, bu reaksiyonun posterior dil bezlerinde daha kuvvetli olduğu belirlendi. PAS/AB pH 2.5 uygulamasında anterior dil bezlerinde asidik glikokonjugat içeren hücrelerin çoğunlukta oldukları, az sayıda hücrede nötral ve bazı hücrelerde de nötral ve asidik glikokonjugatların eşit miktarda (Şekil 3.b) bulunduğu; posterior dil bezlerinde ise birçok hücrede sadece asidik glikokonjugatın bulunduğu belirlendi (Şekil 3.c). AF uygulamasında iki bölge bezlerinde de pozitif reaksiyon gözlendi. AF/AB pH 2.5 uygulamasında anterior ve posterior bezlerde AB pH 2.5 (+) materyalin baskın olduğu ve her iki bölge bezlerinde reaksiyonun eşit yoğunlukta olduğu fakat pozitivite gösteren hücrelerin bir önceki döneme göre daha kuvvetli reaksiyon verdikleri saptandı.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 3: b) İnkübasyonun 17. günü. Anterior dil bezleri, PAS/AB pH 2.5, ince ok: PAS reaksiyon, kalın ok: eş baskınlık, Bar: 50 μm |
İnkübasyon Sonrası
1 Haftalık dönem: Anterior dil bezlerinin seröz (Şekil 4.a), posterior dil bezlerinin ise müköz karakterde oldukları saptandı (Şekil 4.b). AB pH 0.5 ve AB pH 1.0 uygulamalarında reaksiyonun bir önceki döneme göre zayıfladığı saptandı. AB pH 2.5, AF ve PAS uygulamalarında her iki bölge bezlerinde (+) reaksiyon gözlenirken, aynı zamanda lumene bakan bazı hücrelerin apikalinde de nötral glikokonjugatların varlığı belirlendi. AF/AB pH 2.5 ve PAS/AB pH 2.5 uygulamalarında anterior ve posterior dil bezlerinde asidik glikokonjugat içeren hücrelerin baskın olduğu gözlendi. Ancak anterior dil bezlerinde bir önceki döneme göre daha zayıf reaksiyon belirlendi. Posterior dil bezlerinin anterior dil bezlerinden daha kuvvetli AB pH 2.5 (+) özellik gösterdiği saptandı (Şekil 5.a,b,c,d).
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 4: b) 1 haftalık dönem. Posterior dil bezleri (müköz karakterli), H&E, Bar: 50 μm |
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 5: a) 1 haftalık dönem. Anterior dil bezi, Dil bezlerinde AB reaksiyonu (oklar), PAS/AB pH 2.5, Bar: 50 μm |
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 5: b) 1 haftalık dönem. Posterior dil bezi, Dil bezlerinde AB reaksiyonu (oklar), PAS/AB pH 2.5, Bar: 50 μm |
Erişkin dönem: AB pH 0.5 yöntemine karşı reaksiyonun önceki döneme göre daha zayıf olduğu, aynı zamanda bu reaksiyonun anterior dil bezlerinde posterior dil bezlerine nazaran daha kuvvetli olduğu belirlendi. AB pH 1.0 yönteminde ise önceki döneme göre çok zayıf reaksiyon gözlendi. PAS boyama yöntemine karşı anterior dil bezlerinde posterior dil bezlerine ve bir önceki döneme göre daha güçlü reaksiyon oluştuğu gözlendi. PAS/AB pH 2.5 uygulamasında anterior dil bezlerinde bir önceki dönemle aynı yoğunlukta asidik glikokonjugat baskınlığı saptandı. Aynı uygulamada posterior dil bezlerindeki AB pH 2.5 reaksiyonunun bir önceki dönemden daha kuvvetli olduğu tespit edildi. AF yönteminde bez hücrelerin az miktarda sülfatlı asidik glikokonjugat içerdiği gözlendi. AF/AB pH 2.5 uygulamasında AB baskınlığı bir önceki dönemden daha zayıf, anterior dil bezlerinde posterior dil bezlerinden daha zayıf reaksiyon bulunduğu gözlendi(Şekil 6.a,b).
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 6: a) Erişkin dönem. Anterior dil bezi, Dil bezlerinde AB reaksiyonu (oklar), AF/AB pH 2.5, Bar: 50 μm |
Büyütmek İçin Tıklayın |
Şekil 6: b) Erişkin dönem. Posterior dil bezi, Dil bezlerinde AB reaksiyonu (oklar), AF/AB pH 2.5, Bar: 50 μm |
Dil bezlerinin prenatal ve postnatal dönemlerde uygulanan histokimyasal yöntemlere karşı verdiği reaksiyon şiddetleri Tablo 2'de belirtildi.
Büyütmek İçin Tıklayın |
Tablo 2: Coturnix coturnix japonica posterior ve anterior dil bezlerinin prenatal ve postnatal dönemlerde uygulanan histokimyasal yöntemlere karşı verdiği reaksiyon. |
|
Başa Dön
Özet
Giriş
Materyal ve Metot
Bulgular
Tartışma
Kaynaklar
|
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
