Flaviviridae ailesi pestivirüs genusunda clasical swine fewer virüsü, sınır hastalığı virüsü (Border disease virus; BDV) ve sığırların viral diyare virüsü (Bovine viral diarrhoea virus; BVDV) yer almaktadır. Bu virüsler gerek genom yapısı gerekse antijenik olarak birbirlerine benzer virüslerdir. Bu virüslerden başta BDV olmak üzere, BDV ve BVDV koyunlarda abortların en önemli etkenleridirler^3,9.

Ülkemizde koyunlarda abort vakaları sıklıkla bildirilmektedir^4,9-12. Koyun yetiştiriciliğinde, yetiştiriciliğin kârlılığı ve devamlılığı için her koyundan sağlıklı yavru alınması oldukça önemlidir. Bu bakımdan gebeliğin şekillenmesi kadar, gebeliğin devamının sağlanması ve sağlıklı kuzuların elde edilmesi de bir yetiştiricinin en önemli beklentisidir. Viral transplasental enfeksiyonların neden olduğu fötal ve embriyonik ölümler ekonomik bir yetiştiriciliğin devamlılığının sağlanmasının önündeki problemlerin de başında yer almaktadır^1,3.

Koyun yetiştiriciliği Elazığ, Malatya ve Tunceli illerinde önemli bir geçim kaynağıdır. Abortlar koyun yetiştiriciliğinde ekonomik kayıpların en başta gelen sebebidir. Bu nedenle, aborta neden olan virüslerin yaygınlığının tespit edilmesi bölgedeki enfeksiyonlarla mücadelede uygulanacak stratejilerin geliştirilmesinde büyük önem taşıyacaktır.

Bu çalışmada, Elazığ ili ve çevre illerde abort yapan koyunlarda pestivirüslerin (BD ve BVDV) prevalanslarının araştırılması amaçlanmıştır.

ELISA Testi: Abort doku örneklerinde ticari ELISA test kiti (Herdchek®BVDV Ag/Serum Plus) kullanılarak, üretici firmanın (IDEXX lab., Switzerland) talimatları doğrultusunda işlendi. Bu test kitinde pleytin tabanına bağlanan monoklonal antikorun (Erns; anti-BVDV E antikoru) hem BVDV hem de BDV enfeksiyonlarının belirlenmesinde uygun olduğu belirtilmiştir¹³. Sonuçların değerlendirilmesinde test kitinde bulunan negatif ve pozitif kontrol örneklerin optik dansite değerlerinin artitmetik ortalamaları ve standart sapmaları esas alınmıştır.

İstatistiksel Analizler: Bu çalışmada illere göre ELISA pozitifliğinin istatistiksel analizinde ki-kare testi kullanıldı¹⁴.

Büyütmek İçin Tıklayın

Tablo 1: ELISA ile test edilen koyun örneklerinin illere göre dağılımı, pozitif sayıları ve yüzde oranları

Abort örneklerinde farklı doku ve örneklerde pestivirüslerin varlığı bildirilmiştir⁴. Bu organlar içinde öncelikle beyin ve karaciğerin kullanılması önerilmektedir. Ancak, pestivirüs olgularında virüs, mumifiye organ ve dokularda görülmektedir¹². Mevcut çalışmada örneklerin büyük kısmını beyin, karaciğer ve akciğer örneği oluşturmuştur. Ancak mumifiye olguların görüldüğü vakalarda tüm iç organ homojenatları ile çalışılmıştır.

Uzun yıllar koyunlarda aborta sebep olan pestivirüsler belirlendiğinde BDV ve sığırlarda abort vakalarında belirlenen pestivirüsler ise BVDV olarak değerlendirilmiştir^1,6. Ancak, son yıllarda yapılan çalışmaların^25,26 ışığında, bu virüslerin sadece tür spesifik hastalık oluşturmadıkları ve heterolog türlerde de yüksek oranda enfeksiyonlara yol açabildikleri belirlenmiştir. Bu virüslerin ayrımında en doğru ve güvenilir yaklaşım reverse transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR) ile çoğaltılan virüslerin belirli gen kısımlarının sekans sonuçlarının değerlendirilmesidir^1,7,20. Bu çalışmada sadece ELISA kullanıldığından, mevcut çalışmada koyunlarda belirlenen virüsler BDV veya BVDV olarak değil de pestivirüsler olarak kaydedilmiştir.

Son iki yılda bölgemizde klinik ve patolojik olarak pestivirüs şüpheli vakaların arttığı kaydedilmiştir. Yapılan viroloji çalışma sonuçları bu şüpheleri doğrulamıştır. Mevcut çalışmada tespit edilen %22.5'lik bir prevalans oranı abort etiyolojisi düşünüldüğünde oldukça yüksek bir orandır. Gelecek çalışmalarda, bu soruların sebeplerinin araştırılmasında ve tespit edilen pozitif klinik olgularda izole edilecek virüslerin genomik kimliklendirilmesinde yarar görmekteyiz. Elde edilecek sonuçlara göre de pestivirüsler için koruma, kontrol ve mücadele stratejilerinin tespitinin faydalı olacağını düşünmekteyiz.

1) García-Pérez AL, Minguijón E, Barandika JF, et al. Detection of Border disease virus in fetuses, stillbirths, and newborn lambs from natural and experimental infections. J Vet Diagn Invest 2009; 21: 331-337.

2) Givens MD, Marley MS. Infectious causes of embryonic and fetal mortality. Theriogen 2008; 70: 270-285.

3) Menzies PI. Control of important causes of infectious abortion in sheep and goats. Vet Clin North Am Food Anim Pract 2011; 27: 81-93.

4) Albayrak H, Gumusova SO, Ozan E, Yazici Z. Molecular detection of pestiviruses in aborted foetuses from provinces in northern Turkey. Trop Anim Health Prod 2012; 44: 677-680.

5) Horner GW, Tham KM, Orr D, et al. Comparison of an antigen capture enzyme-linked assay with reverse transcription-polymerase chain reaction and cell culture immunoperoxidase tests for the diagnosis of ruminant pestivirus infections. Vet Microbiol 1995; 43: 75-84.

6) Hurtado A, Sanchez I, Bastida F, et al. Detection and quantification of pestivirus in experimentally infected pregnant ewes and their progeny. Virol J 2009; 6: 189.

7) Kobayashi T, Yanase T, Yamakawa M, et al. Genetic diversity and reassortments among Akabane virus field isolates. Virus Res 2007; 130: 162-171.

8) Maclachlan NJ, Drew CP, Darpel KE, Worwa G. The pathology and pathogenesis of bluetongue. J Comp Path 2009; 141: 1-16

9) Burgu I, Oztürk F, Akca Y, et al. Investigations on the occurrence and impact of bovine viral diarrhea (BVD) virus infections in sheep in Turkey. Dtsch Tierarztl Wochenschr 1987; 94: 292-294.

10) Çetinkaya B, Öngör H, Muz A, et al. Detectian of brucella species DNA in the stomach content of aborted sheep fetuses by PCR. Vet Rec 1999; 144: 239-240.

11) Duman R, Durak Y. Investigations on chlamydia psittaci infections causing abortion in sheep in Konya district using complement fixation test. Turk J Vet Anim Sci 1998; 22: 511-516.

12) Erganiş O, Kaya O, Hadimli LL, Güler L. Rapid diagnosis of ovine brucella, campylobacter and salmonella infections from fetal stomach contents by coagglutination test. Small Rum Res 2002; 45: 123-127.

13) Gripshover EM, Givens MD, Ridpath JF, et al. Variation in Erns viral glycoprotein associated with failure of immunohistochemistry and commercial antigen capture ELISA to detect a field strain of bovine viral diarrhea virus. Vet Microbiol 2007; 125: 11-21.

14) Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 2. Baskı, Ankara: Asil Yayın, 2006.

15) Güler L, Hadımlı H, Erganiş O, et al. Field evaluation of a PCR for the diagnosis of chlamydial abortion in sheep. Vet Rec 2006; 159: 742-745.

16) Güler L, Gündüz K, Ok Ü. Comparison of polymerase chain reaction and bacteriological culture for the diagnosis of sheep brucellosis using aborted fetus samples. Vet Microbiol 2003; 93: 53-61.

17) Gür S. A investigation of border disease virus in sheep in Western Turkey. Trop Anim Health Prod 2009; 41: 1409- 1412.

18) Muz A, Özer H, Eröksüz H, et al. Bacteriologic, serologic and pathologic studies on abortus cases of goats and sheep in Elazığ and its vicinity. Turk J Vet Anim Sci 1999; 23: 177-188.

19) Oguzoglu TC, Tan MT, Toplu N, et al. Border disease virus (BDV) infections of small ruminants in Turkey: a new BDV subgroup? Vet Microbiol 2009; 135: 374-379.

20) Öngör H, Çetinkaya B, Açik MN, Karahan M, Bulut H. Detection of chlamydophila abortus in ovine milk by immunomagnetic separation-polymerase chain reaction. J Vet Med B 2004; 50: 43-45.

21) Sareyyüpoğlu B, Diker S, Güngördü S. Koyunlarda abortif bakteriyel infeksiyonların tanısında multiplex-PCR tekniklerinin geliştirilmesi. TÜBİTAK TOVAG Proje 104O237 2008: 1-61.

22) Hisarcioglu S, Kale M, Acar A. Investigation of pestiviruses infections in aborted sheep and goats in Burdur region. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2009; 15: 163-167.

23) Azkur AK, Gazyagcı S, Aslan ME, Unal N. Molecular and serological characterization of pestivirus infection among sheep in Kirikkale, Turkey. Kafkas Univ Vet Fak Derg 2011; 17: 83-92.

24) İssi M, Gül Y, Gürçay M, Gök T. Elazığ yöresindeki koyunlarda saptanan pestivirus enfeksiyonu. FÜ Sağ Bil Vet Derg 2012; 26: 165-169.

25) Juliá S, Craig MI, Jiménez LS, Pinto GB, Weber EL. First report of BVDV circulation in sheep in Argentina. Prev Vet Med 2009; 90: 274-277.

26) Mishra N, Pitale SS, Rajukumar K, et al. Genetic variety of bovine viral diarrhea virus 1 strains isolated from sheep and goats in India. Acta Virol 2012; 56: 209-215.