Hayvancılığın yaygın olduğu ülkelerde karaciğer
trematodları geçmişten bu yana önemli bir sorun olmaya
devam etmektedir. İnsan sağlığına olan etkileri dışında,
artan dünya nüfusuna paralel olarak artırılamayan gıda
üretimi dikkate alındığında, hayvansal üretimi kısıtlayan
bu tür hastalıklar daha da önemli hale gelmektedir.
Değişik ülkelerde yapılan epidemiyolojik çalışmalarda
sığırlarda, koyunlarda ve keçilerde F.hepatica
enfeksiyonlarının sıklığının sırasıyla %0.4-52.69-12,
%0.1-18.29,10 ve %0.2-549-11 arasında değiştiği
bildirilmiştir. D. dentriticum enfeksiyonlarının sıklığının ise
sırasıyla %1.9-21, %1.9-21 ve %0.9-21 arasında olduğu
görülmektedir9,11. Ülkemizde yapılan çalışmalara
bakıldığında sığırlarda, koyunlarda ve keçilerde
F.hepatica enfeksiyonlarının sıklığı sırasıyla %1.5-211,5,6,13, %1.6-2.111,5 ve %0.8-41.211,5,14
arasında; D.dentriticum sıklığı ise %15.313, %1.6-2.111,5 ve %42.4214 arasında değişmektedir. Elazığ
ilinde daha önceki yıllarda (1998-2007) yapılan
çalışmalarda F. hepatica enfeksiyonlarının sıklığı %0.8-
2.23 arasında değiştiği saptanmış olup2,11;
çalışmamızda ise sığır, koyun ve keçilerde sırasıyla
ortalama %7.94, %7.89 ve %5.64 oranında F. hepatica
tespit edilmiştir.
D.dentriticum sıklığının ise koyunlarda %1.15,
keçilerde ise %1.39 olduğu görülmüştür. Daha önce
yapılan çalışmalarla karşılaştırıldığında, sonuçlarımıza
göre ilimizde son beş yıllık süreçte karaciğer
trematodlarının sıklığında bir artmanın olduğu
söylenebilir.
Önceki yıllarda Elazığ ilinde yapılan çalışmalarda F.
hepatica nedeniyle meydana gelen ekonomik kayıp
1998-2000 yılları arasında tek bir kesimhanede 21.428
TL ve il genelinde 75.640 TL yıllık ortalama 15.120 TL
olarak bildirilmiştir1,5. Bu çalışmada ise son 5 yılda
karaciğer trematodları nedeniyle imha edilen ayıplı
karaciğerlere bağlı toplam ekonomik kayıp 423.179 TL
olup bunun 417.089 TL'si F. hepatica, 6.090 TL'si ise
D.dentriticum enfeksiyonu nedeniyle oluşmuştur.
Ekonomik kaybın yıllık ortalama 84.635 TL ile geçmişe
oranla 5.5 kat arttığı görülmektedir.
Sonuç olarak Elazığ ilinde son beş yılda kesimi
yapılan hayvanlarda karaciğer trematodlarının görülme
sıklığında bir artış olduğu ve bu nedenle oluşan
ekonomik kayıpların da 5.5 kat arttığı görülmüştür. Sık
sık gündeme gelen et fiyatlarının yüksekliği ve üretim
azlığının et ithalatı ile giderilmesi gibi kısa vadeli
çözümleri yerine, hayvancılık sektörünün sorunlarına
sağlıklı hayvan üretiminin ve verimliliğin artırılması gibi
uzun vadeli ve kalıcı çözümler getirilmesinin gerektiği
kanısındayız.