Akdeniz Bukalemunu (Chamaeleo chamaeleon) Chamaeleonidae ailesine ait bir sürüngen türüdür. Bu sürüngenlerin ayrımı yandan basık vücutlarına ve zygodactyl ayak yapılarına bakılarak yapılır. İkisi bir, üçü de bir arada birleşen bu spesifik parmak yapıları nedeniyle ayakları yürümeden çok, yakalamaya yönelik fonksiyon kazanmıştır⁵. Akdeniz Bukalemunu Dünya'da geniş bir dağılım gösterir. Türkiye'de ise Akdeniz Bölgesi'ndeki doğal ormanlık alanlarda ve fidanlık bölgelerde yaşayan bir türdür⁶.

Bu vakada, Akdeniz Bukalemunu (Chamaeleo chamaeleon) üzerinde rastlanan ixodid kene enfestasyonundan bahsedilecektir.

Büyütmek İçin Tıklayın

Şekil 1: Akdeniz Bukalemunu'nun boyun ve bacak kısmında (a, b) rastlanan iki adet dişi R. (B.) kohlsi kenesi, c) göz, palp, hipostom, poros area, d) birinci koksada V şeklinde yarık

Dünya'da Rhipicephalus altcinsinde değerlendirilen Boophilus türlerine ait R. (B.) annulatus, R. (B.) kohlsi, R. (B.) microplus, R. (B.) australis, R. (B.) decoloratus, R. (B.) geigyi olmak üzere 6 tür tespit edilmiş olup (9) bunlardan ilk ikisi Türkiye'den bildirilmiştir^3,10,11. Bu türlerden B. annulatus'a başta sığırlar olmak üzere koyun ve keçilerde rastlanmıştır¹. Orta Doğu ve Batı Asya'dan bildirilen R. (B.) kohlsi'nin sığırlarda görülmekle birlikte, daha çok koyun ve keçileri tercih ettiği, ayrıca at, geyik ve antiloplarda bulunduğu bildirilmiştir^1,7,9. Bu kene türüne Türkiye'de Mardin'de keçilerde, Sivas'ta ise insanlarda rastlanmış^10,11, ayrıca Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde Suriye sınırından bildirilmiştir⁴.

Bu çalışma, Suriye'ye komşu Hatay ilinden tespit edilen, Dünya'da ve Türkiye'de sürüngen hayvanlardan bildirilen ilk R. (B.) kohlsi vakasıdır.

1) Karaer Z, Yukarı BA, Aydın L. Türkiye keneleri ve vektörlükleri. In: Özcel MA, Daldal N. (Editörler). Parazitolojide Artropod Hastalıkları ve Vektörler. Türkiye Parazitoloji Derneği Yayın No; 13, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi 1997: 363-434.

2) Horak IG, Camicas JL, Keirans JE. The Argasidae, Ixodidae and Nuttalliellidae (Acari: Ixodida): A world list of valid tick names. Exp Appl Acarol 2002; 28: 27-54.

3) Bursalı A, Keskin A, Tekin S. A review of the ticks (Acari: Ixodida) of Turkey: Species diversity, hosts and geographical distribution, Exp Appl Acarol 2012; 57: 91-104.

4) Aydın L, Bakırcı S. Geographical distribution of ticks in Turkey. Parasitol Res 2007; 101: 163-166.

5) Keren-Rotem T, Bouskila A, Geffen E. Ontogenetic habitat shift and risk of cannibalism in the common chameleon (Chamaeleo chamaeleon). Behavior, Ecology and Sociobiology 2006; 59: 723-731.

6) Hódar JA, Pleguezuelos JM, Poveda JC. Habitat selection of the common chameleon (Chamaeleo Chamaeleon) (L.) in an area under development in Southern Spain: Implications for conservation. Biological Conservation 2000; 94: 63-68.

7) Rahbari S, Nabian S. The First Report of Rhipicephalus (Boophilus) kohlsi (Hoogstraal and Kaiser 1960) from Wild Goats (Capra hircus aegagrus) in Iran. Iranian J Parasitol 2007; 2: 53-56.

8) Caeiro V. Considerations on the present taxonomy of Ixodidae. Morphological versus molecular systematics genus Rhipicephalus and the genus Boophilus. RPCV 2006; 101: 37-39.

9) Burger TD, Shao R, Barker SC. Phylogenetic analysis of mitochondrial genome sequences indicates that the cattle tick, Rhipicephalus (Boophilus) microplus, contains a cryptic species. Molecular Phylogenetics and Evolution 2014; 76: 241-253.

10) Özer E, Güler S. Mardin'de keçilerde Boophilus kohlsi (Hoogstraal et Kaiser, 1960)'nin bulunuşu. Turk J Vet Anim Sci 1994; 18: 23-26.

11) Eren ŞH, Çeliksöz A, Korkmaz İ, ve ark. Sivas yöresinde kene tutma şikâyeti olan kişilerden çıkarılan kenelerin cins ve tür dağılımı. Cumhuriyet Med J 2010; 32: 2-8.