Columna vertebralis’i oluşturan omur sayıları köpekte (5-9) C7, T13, L7, S3, Ca 18-22, tilki ve çakalda
11 C7, T13, L7, S3, porsukta
12 C7, T13, L7, S3, Ca16, sırtlan
7 ve vizonda
13 C7, T14, L6, S3, Ca18, vaşakta
14 C7, T13, L7, S3 olarak bildirilmektedir. Çalışma materyalimiz Aksaray Malaklı köpeğinde 7 adet cervical, 13 adet thoracal, 7 adet lumbal, 3 adet sacral, 20 ila 23 adet caudal omur tespit edildi.
Köpek 5-9, tilki ve çakal 11, sırtlan 7 ve vaşakta 14 ala atlantis’lerin horizontal olarak bulunduğu bildirilmiştir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde de benzer şekilde ala atlantis’lerin horizontal uzandığı gözlendi.
Dinç 12 porsuk atlas'ında tuberculum dorsale'nin gelişmemiş olduğunu fakat tuberculum ventrale’nin iyi geliştiğini, Karan ve ark. 14 vaşakta, Dursun ve Tıpırdamaz 13 vizonda, Tecirlioğlu 7 ise köpekte tuberculum dorsale’nin yayvan bir kabartı şeklindeyken, tuberculum ventrale’nin caudal yönde uzamış koni şeklinde bir çıkıntı halinde olduğunu bildirmişlerdir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde hem tuberculum dorsale hem de tuberculum ventrale vizon, vaşak ve köpeğe benzerlik göstermekteydi.
Sırtlan 7, çakal, tilki, kurt 11 ve vaşak 14 atlas’ında sadece foramen transversarium bulunduğu, foramen alare’nin ise incisura alaris şeklinde olduğu; vizon’da 13 foramen alare ve foramen transversarium, bulunduğu bildirilmiştir. İncelenen Malaklı atlas’larının sırtlan, çakal, tilki, kurt ve vaşakla benzer olduğu tespit edilmiştir.
Dursun ve Tıpırdamaz 13 vizon axis’inde, Karan ve ark. 14 ise vaşakta processus spinosus’un küçük bir tüberkül ile sonlandığını bildirmişlerdir. İncelenen materyallerin axis’inde processus spinosus crista durumundaydı, Girgin ve ark. 5)’nın kurt, köpek ve tilkide; Tecirlioğlu 7’nun sırtlanda bildirdiğine benzer olarak caudal ucunun iki çıkıntı yaparak sonlandığı görüldü.
Dinç 12 porsukta dens’in koni şeklinde; Gültekin ve Uçar 11 köpek, tilki ve çakalda, Tecirlioğlu 7 sırtlanda, Dursun ve Tıpırdamaz 13 vizonda, Karan ve ark. 14 vaşakta dens’in silindir şeklinde olduğunu bildirmişlerdir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde köpek, tilki, çakal, sırtlan, vizon ve vaşak’ta bildirildiği gibi silindir şeklinde bir dens bulunmaktaydı.
Köpek ve tilkide 10 axis’in processus transversus uzunluğunun caudal’de fossa vertebrae düzeyinde olduğu halde, kurtta 10-12 mm kadar geçtiği bildirilmiştir. Çalışma materyallerinde processus transversus’ların fossa vertebrae hizasını ortalama 15-20 mm kadar geçtiği tespit edildi.
Karan ve ark. 14 vaşakta üç, dört ve beşinci boyun omurlarında crista ventralis’in belirgin olmadığını, Tecirlioğlu 7 sırtlanda, Dinç 12 ise porsuk ’ta crista ventralis’in belirgin olduğunu bildirmişlerdir. Aksaray Malaklı köpeğinde üçüncü cervical omurdan beşinci cervical omura doğru belirginlik azalmaktaydı.
Sırtlan 7 ve vizonda 13 6. cervical omurda proc. costalis'lerin keskin ventral kenarlarının birbirine paralel bir kızak ayağı biçiminde olduğu bildirilmektedir. Çalışma materyallerinde processus costalis’ler dışbükey olarak ventral’e doğru uzamaktaydı.
Karan ve ark. 14 son iki thoracal omurda processus articularis cranialis’lerin processus mamillaris ile birleşerek proc. mamilloarticularis’i oluşturduğunu bildirmişlerdir. Çalışma materyallerinde de benzer bir bulgu gözlenmiştir.
Dinç 12 porsukta, Dursun ve Tıpırdamaz 13 vizonda, Karan ve ark. 14 vaşakta 11. thoracal omurun anticlinal omur olduğunu belirtmişlerdir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde 10. thoracal omurun anticlinal omur olduğu tespit edilmiştir.
Girgin ve ark. 10 poc. accessorius’ların köpek ve tilkide sonuncu lumbal omurda, Karan ve ark. 14 vaşakta, Girgin ve ark. 10 kurtta son 2 lumbal omurda belirgin olmadığını, Tecirlioğlu 7 köpek ve sırtlanda, Dursun ve Tıpırdamaz 13 ise vizonda 7. lumbal omurda mevcut olmadığını bildirmişlerdir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde processus accessorius'ların carnivorlarda bildirilenlerden farklı olarak son 3 lumbal omurda bulunmadığı tespit edildi.
Tecirlioğlu 7 sırtlanda, Dursun ve Tıpırdamaz 13 vizonda, Karan ve ark. 14 vaşakta sacrum’un proc. spinosus’larının serbest halde bulunduğunu bildirmişlerdir. İncelenen Aksaray Malaklı köpeğinde sacral omurların corpus ve processus spinosus’larının birleşerek kelebek görünümlü sacrum’u meydana getirdiği tespit edildi.
Sonuç olarak, Aksaray Malaklı köpeğinin columna vertebralis iskeletini oluşturan kemikler detaylı olarak incelendi. Evcil köpek, çakal, porsuk, sırtlan, tilki, vizon, vaşak gibi carnivorlarla önemli benzerlikler göstermesi yanında farklı birçok özellik taşıması açısından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
)
)
)
)
)
){kind=link}
