Karma yeme ilave edilen bitkisel yağ karışımının (kekik, defne yaprağı ve portakal kabuğu) 28. ve 35. günlerde kekliklerin canlı ağırlıklarını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Deneme gruplarındaki yüksek canlı ağırlığın bitkisel yağların yapısında yer alan aktif maddelerin sindirim üzerine olan olumlu etkisinden kaynaklandığı düşünülebilir. Nitekim, Hernandez ve ark.
24 rasyonlarına bitkisel yağ karışımı (kekik, tarçın ve biber ekstraktı) ilave ederek etlik piliçler üzerinde yürüttükleri çalışmada, besin maddelerinin sindirilebilirliğinin arttığını tespit etmişlerdir. Çiftçi ve ark.
11 karma yeme 100 ve 200 ppm portakal kabuğu ekstraktı ilave ettikleri araştırmada, 100 ppm grubunda 43. gün canlı ağırlığını kontrol grubuna oranla önemli düzeyde yüksek tespit etmiş, buna paralel olarak 36-43. ve 15-43. günler arasında canlı ağırlık artışının aynı grupta daha iyi olduğu saptanmıştır. Bahşi ve ark.
25 karma yeme katılan zeytin yaprağı ekstraktının (oleropein) farklı yerleşim sıklığında yetiştirilen bıldırcınlarda canlı ağırlık artışını iyileştirdiğini belirlemişlerdir. Şimşek ve ark.
26 etlik piliç rasyonlarına esans yağ karışımı (kekik, karanfil ve anason) ilave ederek yaptıkları çalışmada, denemenin 20. gününde canlı ağırlık artışı bakımından gruplar arasında istatistiksel olarak farklılık tespit etmişlerdir. Tufan ve ark.
27 yaptıkları araştırmada Japon bıldırcınlarının rasyonlarına çörek otu yağı ilavesi ile bıldırcınların canlı ağırlığının kontrol grubuna göre rakamsal olarak daha yüksek olduğunu bildirmişlerdir. Yapılan başka bir araştırmada
28, etlik piliç rasyonlarına antibiyotik (10 mg/kg) ve farklı dozlarda (500 ve 1000 mg/kg) tarçın yağı ilave edildiğinde, 500 mg/kg tarçın yağı grubunun günlük canlı ağırlık artışı üzerine etkisi önemli bulunmuştur.
Yem tüketimi bakımından deneme grupları arasında bir farklılık tespit edilememiştir. Bitkisel ekstraktlar ile bıldırcınlarda yürütülen çalışmalarda 25,29 benzer sonuçlar elde edilmiştir. Yemden yararlanma oranı bakımından ise kullanılan bitkisel yağın 22-28. günler ve 7-35. günler arasındaki etkileri önemli bulunmuştur. Bu çalışmadan elde edilen bulgular Çiftçi ve ark. (30)’nın etlik piliç karma yemlerine anason ekstraktı ve Güler ve ark. 9’nın bıldırcın karma yemlerine kişniş tohumu ilave ederek yürüttükleri çalışmalardan elde edilen bulgular ile benzerlik göstermektedir.
Çalışmada kan parametreleri incelendiğinde (Tablo 4), karma yeme ilave edilen bitkisel yağ karışımının trigliserit düzeyini azaltırken, HDL kolesterol ve vitamin D düzeylerini arttırdığı tespit edilmiştir. Çiftçi ve ark. 11 karma yeme 200 ppm düzeyindeki portakal kabuğu ekstraktının trigliserit düzeyini kontrol grubuna göre önemli düzeyde azalttığını belirlemişlerdir. Yine Ping ve ark. 31 karma yeme tarçın yağı ilave ederek yapmış oldukları çalışmada, 100 ppm düzeyinde tarçın yağı katılan grupta trigliserit seviyesi azalırken, HDL kolesterol düzeyinin ise arttığını bildirmişlerdir. Bitkisel yağ karışımı ilave edilen gruplardaki vitamin D artışı bitkisel yağların kolesterol düzeyini azaltması ile ilişkilendirilebilir. Nitekim vitamin D sentezinin başlangıç noktası karaciğerde sentez edilen kolesterolün burada 7-dehidrokolesterol’e (7DHC) çevrilmesi sonucu şekillenmektedir 32,33. Yapılan birçok çalışmada 11,34 bitkisel ekstraktların kolesterol düzeyini azaltıcı yönde etki ettiği bildirilmiştir.
Sonuç olarak; bu çalışmada kullanılan bitkisel yağ karışımının kekliklerin performans ve kan parametreleri üzerine olumlu yönde etkisi olurken, stabilitenin sağlanması amacıyla kullanılan yöntemler arasında önemli bir farlılık tespit edilememiştir.
Teşekkür
Bitkisel yağ karışımının elde edilmesindeki yardımlarından dolayı Fahris KILIÇ’a, çalışmanın yapılabilmesi için gerekli olan izni veren Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğüne ve deneme sürecindeki yardımlarından dolayı Malatya ili kınalı keklik üretim istasyonunda görevli personele teşekkür ederiz.
)
)
)
)
