Kınalı keklik yumurtasına ait özellikleri belirlemek
için yapılan araştırmalar incelendiğinde; Çağlayan ve
ark. (16), lekeli yumurtalarda yumurta ağırlığını 20.80 g,
şekil indeksini %77.79, lekesiz yumurtalarda bu
özellikleri sırasıyla 20.55 g, ve %78.31 olarak tespit
etmişilerdir. Alkan ve ark. (9), <19, 19.01-20, 20.01-21,
21.01< g ağırlıklarındaki yumurtalarda kabuk
kalınlıklarını sırasıyla 0.247, 0.246, 0.241, 0.238 mm,
şekil indekslerini %76.24, 76.03, 76.54 ve 76.41 olarak
saptamışlardır. Yamak ve ark. (17), ince (0.28 mm), orta
(0.33 mm) ve kalın (0.37 mm) kabuklu yumurtalarda
yumurta ağırlığını sırasıyla 20.03, 20.81 ve 21.17 olarak
bildirmişlerdir. Hashemipour ve ark. (18), yeme
probiyotik (PrimaLac®) ilave ettikleri Kınalı kekliklerde
kontrol ve uygulama gruplarında sırasıyla yumurta
ağırlığını 20.99 ve 22.57 g, şekil indeksini %77.77 ve
75.38, kabuk kalınlığını 0.206 ve 0.223 mm, sarı rengini
(Roch) ise her iki grupta 8.00 olarak belirtmişlerdir. Bu
araştırmada, ortalama 22.50 g gelen yumurtalarda şekil
indeksi %73.69, yumurta kabuk kalınlığı 0.38 mm olarak
tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen yumurta ağırlığı
ve kabuk kalınlığı değerlerinin normal sınırlar içerisinde
olmasına rağmen, incelenen bazı araştırmalardan
yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu özellikler birçok
faktörden etkilendiği için, araştırmalar arasındaki
farklılıkların yaş, beslenme ve barındırma şekillerinden
kaynaklanabileceği düşünülmektedir
19. Özellikle tüketilen yemin kompozisyonu yumurta ağırlığı ve kabuk kalitesini etkileyen önemli bir faktör olarak belirlenmiştir (Tablo
1). Genel olarak şekil indeksi 72’den küçük yumurtalar uzun, 76’dan büyük yumurtalar ise yuvarlak olarak nitelendirilir. Bu konuda yapılan araştırmalarda kekliklerin yumurtalarının yuvarlağa daha yakın olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada %73.69 olarak tespit edilen değer optimum olarak tabir edilen %74’e çok yakındır
8. Bu da işletmede yumurtalarının standarda yakın olduğunu göstermektedir. Araştırmada sarı rengi için tespit edilen 10.75 değeri yumurta için kabul gören bir değerdir
18.
Kınalı kekliklerde kuluçka özelliklerin tespiti için yapılan araştırmalarda; Kırıkçı ve ark. 7, <19, 19-20, 20-21, 21-22, 22-23 ve 23< g ağırlığındaki yumurtalarda döllülük oranını sırasıyla %96.77, 90.54, 93.33, 97.78, 100 ve 90.91, kuluçka randımanlarını %88.71, 83.78, 87.78, 88.89, 80.77 ve 90.91, çıkım gücünü ise %91.67, 92.54, 94.05, 90.91, 80.77 ve 100 olarak saptamışlardır. Karabag ve ark. 20, ağırlığı 18.1 g’dan yüksek olan yumurtalarda kuluçka randımanını %80, ağırlığı 18.1 g’dan düşük olan yumurtaların ise kuluçka randımanını %56.0 olarak tesit etmişlerdir. Beslenmenin döllülük oranı üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada 10, %20, 17, 15 ve 13 ham proteinle beslenen kekliklerde döllülük oranı sırasıyla %75.7, 79.1, 59.9 ve 69.9, çıkım gücü %51.2, 42.3, 34.7 ve 41.6 olarak bulunmuştur. Alkan ve ark. 11, erkek-dişi oranını 1:1, 1:2, 1:3 ve 1:4 şeklinde oluşturdukları gruplarda sırasıyla döllülük oranını %83.47, 77.08, 69.92 ve 68.01, kuluçka randımanını %72.91, 57.13, 59.31 ve 58.68, çıkım gücünü %87.68, 74.43, 84.40 ve 85.79, embriyo ölümlerini %7.42, 15.41, 7.34 ve 6.29, kabuk altı ölümlerini %4.90, 10.16, 8.26 ve 7.92 olarak tespit etmişlerdir. Kınalı kekliklerde lekeli ve lekesiz olarak sınıflandırılan yumurtalarda döllülük oranları sırasıyla %88.32, 77.92, kuluçka randımanları %78.97, 63.20, çıkım güçleri %89.42, 81.11 ve embriyo ölümleri %10.59, 18.58 olarak bildirilmiştir 16. İnce, orta ve kalın kabuklu yumurtalarda sıyasıyla kuluçka randımanı %92.86, 92.27 ve 90.84 olarak saptanmıştır 17. Kırıkçı ve ark. 21, Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında elde edilen yumurtalarda döllülük oranını sırasıyla %94.20, 81.40 ve 66.60, kuluçka randımanını %85.70, 77.30 ve 58.80, çıkım gücünü %91.00, 91.20 ve 88.30, embriyo ölümlerini %8.40, 7.10 ve 7.80 olarak tespit edilmiştir. Sarıca ve ark. 12, 1-4, 5-9, 10-14 gün boyunca 14-16°C’ de %70 nemde depolanan yumurtalarda döllülük oranlarını sırasıyla %67.52, 65.80, 59.16, kuluçka randımanlarını %64.37, 59.45, 50.83, çıkım güçlerini %95.13, 90.30 ve 86.15 olarak saptamışlardır. Bu araştırmada, 1:2 erkek:dişi oranına sahip damızlık anaçlar % 17 ham protein 2700 kcal/kg metabolik enerjiye sahip yemle beslenmişlerdir (Tablo 1). Bu kekliklerde döllülük oranı %85.51, kuluçka randımanı %70.95, çıkım gücü %82.91 (Tablo 2), civcive dönüşüm oranı %72.06 olarak tespit edilmiştir (Şekil 3). Bu araştırmadan elde edilen verilerin araştırmaların çoğu ile uyum içerisinde olduğu görülse de, yaklaşık %29’luk randıman kaybının dölsüzlük ve erken dönem embriyo ölümlerinden kaynaklandığı saptanmıştır. Erken dönem embriyo ölümlerinin birçok sebebi vardır 22. İşletmede yumurtaların kümesten günde bir kez toplandığı için kümeste uzun süre kalan yumurtalarda embriyo ölümlerinin arttığı kanısına varılmıştır. Ayrıca depolamada kullanılan makinaya yumurtalar günlük olarak atıldığı için oda ve makine ısısı arasındaki ısı dalgalanmaları embriyolarda şok yaratan, buda ölümlere sebep olan diğer bir faktör olarak düşünülebilir 23. Randımanı etkileyen diğer bir faktör dölsüz yumurta oranıdır. Bu parametrenin birçok faktörden etkilendiği bilinmektedir 24. İşletmenin anaçların yetiştirildiği çevre şartlarını gözden geçirmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, kekliklerde verimliği artırmak sürdürülebilir bir üretim gerçekleştirebilmek için kuluçkada verimi artırmak gerekmektedir. Bu amaçla döl verimi düşüklüğü ve embriyo ölümlerine sebep olan faktörlerin tespit edilmesi ve bu faktörlerin kekliklerin fizyolojilerine uygun olarak elimine edilmesi önem arz etmektedir.
Teşekkür
Bu çalışmaya sağladığı katkılardan Tarım ve Orman Bakanlığı 15. Bölge Müdürlüğü, Malatya İl Şube Müdürlüğü’ne bağlı Kınalı Keklik Üretim İstasyonu çalışanlarına teşekkür ederiz.
)
)
)
)
)
