Mastitis oluşum sebebine göre enfeksiyöz, travmatik yada toksik, seyrine göre klinik ve subklinik, süresine göre de akut ve kronik olarak sınıflandırılmaktadır
1. Süt inekçiliğinin önemli bir hastalığı olan mastitisin subklinik olanı diğer mastitislere oranla 40-50 defa daha fazla şekillenmekte ve % 3-26 oranında süt kaybına neden olmaktadır
2,3.
Vitaminler, hayvansal yaşamın devamı, normal büyümesi ve üremesi için gerekli olan organik maddelerdir. Ruminantlarda bazı vitaminler (B grubu vitaminler) organizmada sentezlendiği halde yağda eriyen vitaminlerin ise dışarıdan besinlerle alınması gerekir. Yağda eriyen vitaminler arasında yer alan A vitamini tabiatta fazla bulunmaz, ancak bunun ön maddesi olan β-karoten bitkilerde yaygın olarak bulunur. Eğer β-karoten bol miktarda alınırsa A vitamini ihtiyacı da karşılanmış olur. A vitamini hayvansal dokularda en yüksek oranda karaciğerde depo edilmektedir 4,5.
E vitamini, biyolojik bir antioksidan olup yağda çözünen bir vitamindir. Doymamış yağ asitleri çift bağa sahip olduklarından serbest oksijen radikalleri ile hızlı bir şekilde reaksiyona girer ve hücre zarının yapısını bozarlar. E vitamini, hidrojen protonları ile bu peroksit ve hidroperoksitleri doyurarak peroksit radikallerinin etkilerini azaltıp, otooksidasyonu başlatan bu reaksiyonu daha işin başında duraksatır 6-8. E vitamini antioksidan özelliğinden dolayı hücre içi ve hücreler arası zarların oksidasyonunu önleyerek dokuların yapılarını ve işlevlerini sağlarlar 6,8. Meme sağlığının korunmasında etkili olan hücrelerin aktif olarak çalışmaları için A vitamini ve β-karotenin besinlerle yeterli miktarda alınması gerekir 9.
Plazmada A vitamini ve β-karoten düzeyinin düşük olduğu durumlarda memede önemli dejenerasyonların meydana geldiği ve meme enfeksiyonlarında artışların olduğu bildirilmektedir 10-12. Somatik hücre sayısı normal olan sağlıklı hayvanlarda plazma A vitamini ve β-karoten değerlerinin normal, somatik hücre sayısı yüksek olan hayvanlarda ise bu değerlerin düşük düzeyde olduğu bildirilmektedir 9-13.
GSH-Px enzimi hücrelerin stoplazmalarında bulunur ve zararlı hidroksit asitlerinin olumsuz etkilerini azaltır. Bundan dolayıdır ki enfeksiyöz hastalıklara karşı korunmada E vitamini ve GSH-Px enziminin önemli görevleri vardır 14. Redükte glutatyonun (GSH) dokulardaki miktarı normalde çok yüksektir. GSH'un görevi dokuları serbest radikallere karşı lipit peroksidasyonu sınırlandırarak korumaktır 15. Yapılan araştırmalarda; antioksidanlar düzeyindeki oluşan azalmanın mastitis riskini artırabileceği ve antioksidan takviyesinin ise bunun önlenmesinde önemli olabileceği belirtilmektedir 16,17.
Bu araştırmada, E vitamininin subklinik mastitisli ineklerde, plazma A vitamini, β-karoten, GSH-Px, GSH ve süt A vitaminin düzeyine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.