Sıvı elektrolit bozukluklarına bağlı olarak kalpte aritmilerin gözlenebileceği, özellikle kanda potasyum iyonu artışına bağlı hiperkalemi durumunda kalbin olumsuz etkilenerek aritmilerin görülebileceği değişik kaynaklarda ifade edilmiştir
8,19,20. İshal durumunda hem prerenal azotemiye bağlı olarak
21 hem de gelişen metabolik asidoz durumunun tamponlanması esnasında H+ iyonlarının hücre içine, K+ iyonlarının da hücre dışına çıkışına bağlı olarak kanda hiperkalemi şekillenmektedir
22,23.
Hiperkalemik buzağılarda EKG'de şiddetli bradikardi ile karakterize atriyal durgunluk ve P dalgasının olmaması saptanabilir. Ayrıca hiperkalemiye bağlı olarak AV blok, kaçış ritimleri, ventriküler fibrilasyon, asistoli ve ölüm de görülebilir13. P dalgasının yassılaşarak amplitüdünde azalma, QRS kompleksinin uzaması ve T dalgası pik yapması durumu şiddetli akut ishalli buzağılarda gözlenmiştir1,19,20. Neonatal ishalli buzağılarda EKG'de ritim bozukluklarının fazla görülmediği ve bu tür bozuklukların da özellikle kandaki potasyum düzeyi 8 mEq/L'yi aştığı zamanlarda meydana gelebileceği bildirilmiştir24. Başka bir kaynakta ise hiperkalemi ile ilgili olarak depresyon, halsizlik, yatalaklık, kardiyak aritmiler ve özellikle serum potasyum düzeyi 7 mEq/L'yi aştığında EKG'de anormallikler gözlenebileceğine dikkat çekilmiştir1.
Kan potasyum düzeyleri 5.1-6.0 mEq/L arasında olduğunda hafif, 6.1-7.0 mEq/L arasında olduğunda orta şiddetli ve >7.0 mEq/L olduğunda şiddetli hiperkalemiyi gösterdiği bildirilmektedir25. Mevcut çalışmada ishalli neonatal buzağılarda klinik olarak depresyon, halsizlik, yatalaklık, kardiyak aritmiler saptanmıştır. Bu buzağılarda ortalama potasyum düzeyleri orta derecede dehidrasyon saptanan buzağılarda 8.33 mEq/L iken, hafif derecede dehidrasyon saptanan buzağılarda 6.3 mEq/L olarak belirlenmiştir. Yukarıdaki literatür bilgiler ışığında orta derecede dehidrasyona sahip buzağılarda şiddetli, hafif derecede dehidrasyon geliştiren buzağılarda ise orta derecede hiperkalemi geliştiği söylenebilir. Bu grup buzağılarda kalbin muayenesinde özellikle P dalgasının amplitüdünde azalma ve/veya P dalgasının olmayışı, QRS kompleksinin uzaması ve T dalgasının normal ve/veya ters yönlü pik yapması şeklinde elektrokardiografik bozukluklar dikkati çekmiştir. Sağlıklı kontrol buzağılarında ise kalbin EKG muayenesinde herhangi bir sorun dikkati çekmemiştir.
Sonuç olarak, ishalli dehidre buzağılarda belirli derecelerde hiperkaleminin gelişebileceği, bu durumun klinik olarak EKG muayenesiyle de ortaya konabileceği belirlenmiştir. Bu noktadan hareketle özellikle ishalli dehidre buzağıların tedavi planlaması yapılırken hiperkalemiye karşı tedbirlerin alınmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
)
)
)
