Yeme ve suya katılan borik asidin yumurta kalite özellikleri üzerine etkileri incelendiğinde (Tablo
4), borik asidin yumurta kabuk ağırlığı, kabuk oranı, kabuk kalınlığı üzerine olumlu etkilerinin olduğu, en iyi yumurta kabuk ağırlığı ve kabuk oranının Y100 grubundan elde edildiği tespit edilmiştir. Yumurta kabuk kalınlığı ise tüm katkı gruplarında kontrol grubundan yüksek bulunmuştur. Bu bulgular diyete ilave edilen borik asidin yumurta kabuk kalitesini önemli ölçüde iyileştirdiğini göstermektedir. Yeşilbağ
9, bor noksanlığında kalsiyum, magnezyum ve fosfor minerallerinin dengesinde ve emiliminde azalma olduğunu, plazma konsantrasyonlarında değişikliklerin oluştuğunu bildirmiştir. Ayrıca araştırmacı kolekalsiferol noksanlığı olan ve düşük bor içeren (0.3 μg/g) tavuk diyetlerine bor ilavesinin (1.4 μg/g) 25-hidroksikolekalsiferol ile 1-25 dihidroksikolekalsiferol konsantrasyonunu artırdığını saptamıştır. Mineral yönünden yetersiz rasyonla beslenen etlik piliç rasyonlarına bor ilavesi yapıldığında plazma kalsiyum ve magnezyum düzeylerinin arttığı ve kemik ALP aktivitesinin düştüğü belirlenmiştir. Kurtoğlu ve ark.
26, vitamin D3 bakımından yetersiz etlik piliç rasyonlarına vitamin D3 ilavesiyle+25 mg/kg düzeyinde bor ilavesinin serum fosfor konsantrasyonunu artırdığını ve alkalin fosfataz enziminin düzeyini düşürdüğünü tespit etmişlerdir. Kurtoğlu ve ark.
27’nın farklı bir çalışmasında, rasyona bor ilavesinin serum kalsiyum ve fosfor düzeyinde artışlara neden olduğu tespit edilmiştir. Adarsh ve ark.
28 kalsiyum (Ca) bakımından yetersiz diyetle beslenen yumurtacı tavuklarda, Ca yetersizliğine bağlı olarak azalan yumurtlama performansının bor takviyesi (40 mg/kg) ile iyileştiğini ve daha iyi yemden yararlanma oranının sağladığını tespit etmişlerdir. El-Saadany ve ark.
29 yumurtacı tavuk rasyonlarına 100, 200 ve 300 mg/kg bor ekledikleri araştırmada, kabuk oranı, kabuk kalınlığı ve Haugh birimi bor ilavesi ile paralel olarak artmış, en yüksek değerler 300 mg/kg grubundan elde edilmiştir. Mutlu ve ark.
17, yumurtacı bıldırcınlarda rasyona kalsiyum tetraborat (CaB4O7: 300 mg/kg yem) ekledikleri araştırmada, kontrol grubuna göre yumurtanın yenilebilen kısımlarında sodyum (Na), magnezyum (Mg) ve potasyum (K) miktarları artarken, yumurta kabuğunda bor (B), sodyum (Na), magnezyum (Mg), demir (Fe), potasyum (K) ve bakır (Cu) birikiminin arttığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada, yumurta kabuk kalitesinin tüm katkılı gruplarda yüksek olması borun kalsiyum metabolizması üzerine olan etkileri ile ilişkilendirilebilir
30.
Araştırmada, yeme ve suya ilave edilen borik asit yumurta şekil indeksi, yumurta sarı ağırlığı, yumurta sarı rengi, ak eni, ak yüksekliği, ak indeksi, sarı çapı, sarı yüksekliği, yumurta sarı indeksi ve Haugh birimi değerlerinde farklı şekillerde önemli derecede etkili olmuştur (Tablo 5 ve 6). Özellikle suya borik asit ilavesi yumurta akı yüksekliği, yumurta akı indeksi ve Haugh birimini düşürmüş, yumurta sarısı yüksekliği ve yumurta sarı indeksi birimini arttırmıştır. Mızrak ve ark. 31, 4 - 64 haftalık yaştaki piliçlere farklı dozlarda (0, 25, 50, 100 ve 200 mg/kg yem) bor ilavesi yapılan çalışmada; albümen yüksekliği ve Haugh birimi, 25 ve 50 mg bor/kg diyet gruplarında iyileşmiştir. Şekil indeksi, kabuk kalınlığı, kabuk kırılma mukavemetinin katkı gruplarından etkilenmediği, ancak 25 mg bor/kg diyet grubunda kabuk kırılma mukavemetini artırma eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. Eren ve ark. 32 yumurtacı tavuklarda rasyona 0, 5, 10, 50, 100, 200 ve 400 mg/kg diet borik asit ilave edilen araştırmada, borik asidin düşük dozlarının albümin indeksini düşürdüğü, yüksek dozlarının artırdığı saptanmıştır. Yüksek borik asit gruplarında yumurta sarı indeksi artmıştır. Haugh değeri en yüksek kontrol grubunda bulunmuştur. Kaya ve Macit 16, rasyona katılan ortoborik asidin yumurta sarısı yağ ve protein profilini önemli derecede etkilediği, özellikle triaçilgliserol oranının azaldığı, total kolesterol ve diaçilgliserol oranlarının arttığını belirtmişlerdir. Yumurta sarı ve ak kalite değerlerindeki farklılıkların bor türevlerinin yumurta protein ve yağ profili üzerine olan bu etkilerinden kaynaklanmış olabilir.
renklerdeki bıldırcın genotiplerinde yumurta iç ve dış kalite özellikleri Tablo 4, 5 ve 6 de verilmiştir. Yumurta kalite özellikleri bıldırcınlar için verilen literatürlere uygun bulunmuştur 33, 34. Yumurta enine ait verilerde en yüksek değerler sarı ve beyaz genotiplerde, en düşük değerler ise gri ve siyah genotiplerde saptanmıştır. Yumurta boyu ölçümlerinde, en düşük değer gri genotipte tespit edilmiştir. Yumurta şekil indeksi en düşük siyah, en yüksek gri genotipte saptanmıştır. Yumurta kabuk ağırlığı en düşük gri genotipte, en yüksek sarı ve beyaz genotipte bulunmuştur. Yumurta kabuk kalınlığı en düşük gri genotipte tespit edilmiştir. Chimezie ve ark. 35, yaptıkları çalışmada siyah, beyaz ve kahverengi olmak üzere üç farklı tüy rengine sahip Japon bıldırcınlarında yumurta kalite özelliklerini incelemiştir. Kahverengi bıldırcınlarda yumurta ağırlığı, siyah ve beyaza göre önemli ölçüde daha yüksek saptanmıştır. Ayrıca kahverengi genotipten yumurta genişliği, sarı ağırlığı, sarı çapı, kabuk ağırlığı, ak ağırlığı, yüksekliği ve indeksinde önemli ölçüde daha yüksek değerler elde edilmiştir. Anderle ve ark. 5 aguti (orijinal), mahogany (kahve), altın ve beyaz renkli bıldırcınlarda yumurta verimini benzer tespit etmişlerdir. Yumurta ağırlığı en yüksek kahve, yumurta kabuk kalınlığı en düşük beyaz, en yüksek yumurta albümin oranı ve en düşük sarı oranı kahve, en iyi Haugh birimi orijinal renkli bıldırcınlarda tespit edilmiştir. Inci ve ark. 6 yumurta ağırlığı ve özgül ağırlığın orijinal renkli bıldırcınlarda üstün olduğunu, ak indeksinde ise beyaz renkli bıldırcınların kahve, sarı ve orijinal renkli bıldırcınlardan üstün olduğunu saptamışlardır. Bagh ve ark. 36 gri, kahve ve beyaz varyetelerde yaptıkları araştırmada; şekil indeksi, kabuk kalınlığı, kabuk ağırlığı, ak ağırlığı, ak eni, ak boyu, ak yüksekliği, ak indeksi, Haugh değeri, sarı ağırlığı, sarı eni, sarı boyu, sarı yüksekliği, sarı indeksi bakımından genotiplerin benzer olduğunu tespit etmişlerdir.
Sonuç olarak, borik asit takviyesi yumurta kalite özelliklerini etkilemiş, kabuk kalitesi ile ilgili parametrelerde en iyi değerler yeme 100 mg/kg borik asit ilave edilen grupta saptanmıştır. Suya borik asit ilavesi ak indeksi ve Haugh birimi gibi parametreleri olumsuz etkilerken, sarı indeksi değerini artırmıştır.
Başta kabukla ilgili parametreler olmak üzere genel olarak yumurta dış kalite özellikleri gri genotipte düşük bulunmuştur. Özellikle yumurta kalite özellikleri bakımından genotip x çevre interaksiyonları önemli hesaplanmış, genotiplerin borun farklı doz ve verilme şekline incelenen özellikler yönünden farklı derecelerde hassasiyeti olduğu belirlenmiştir.
)
)
)
)
)
)
